Παράλληλα επεσήμανε σε συνέντευξή του ότι «πρέπει να βρούμε πλέον πάλι σαν Ευρώπη μια σχέση συνεργασίας με την Τουρκία στο θέμα του μεταναστευτικού», ενώ τόνισε ότι η Ελλάδα φυλάει τα σύνορά της με απόλυτο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο.
Η συνέντευξη του υπουργού στην εκπομπή «Συνδέσεις» της ΕΡΤ ξεκίνησε μα αναφορά στο πρόσφατο περιστατικό στον Έβρο με τους 92 γυμνούς μετανάστες. Όπως είπε: «αυτοί οι 92 άνθρωποι έχουν μεταφερθεί στο ΚΥΤ Φυλακίου. Είναι το σημείο πρώτης υποδοχής το οποίο λειτουργεί στον Έβρο. Έχουν υποβάλει αιτήματα ασύλου. Τα αιτήματα ασύλου αυτά θα εξεταστούν από την αρμόδια υπηρεσία. Όσοι δικαιούνται διεθνούς προστασίας θα τους δοθεί. Όσοι δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας πρέπει να απελαθούν από τη χώρα μας.
»Τώρα νομίζω ότι η Τουρκία προσπάθησε τις τελευταίες εβδομάδες, ξεκινώντας και από την παρουσία του Τούρκου προέδρου του κ. Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, να καλλιεργήσει το αφήγημα της καλής Τουρκίας και της κακής Ελλάδας. Νομίζω αυτά τα επιχειρήματα έχουν καταρριφθεί από πάρα πολλά γεγονότα, αλλά νομίζω ότι πρέπει να βρούμε πλέον πάλι σαν Ευρώπη μια σχέση συνεργασίας με την Τουρκία στο θέμα του μεταναστευτικού. Αναμφίβολα αυτά που συνέβησαν εμείς τα δημοσιοποιούμε διεθνώς.
«Tη Δευτέρα, όπως έχω ήδη πει, θα βρίσκομαι στη Νέα Υόρκη να συναντηθώ με τον πρόεδρο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Έχουμε ήδη επικοινωνήσει με την Ευρωπαϊκή Ένωση και ο κ. Θεοδωρικάκος επίσης έχει στείλει μια επιστολή στην κυρία Γιόχανσον και στους υπουργούς Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρα εμείς δημοσιοποιούμε ξεκάθαρα το τι συμβαίνει στα σύνορά μας και είναι πολύ σημαντικό η Ευρώπη να συνεχίσει να φυλά αποτελεσματικά τα σύνορα. Αλλά πρέπει να επανέλθουμε και σε κάποια συζήτηση με την Τουρκία. Η Τουρκία με την Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2016 έχει καταλήξει σε μια κοινή δήλωση. Η Ευρώπη έχει αναλάβει κάποιες δεσμεύσεις απέναντι στην Τουρκία και η Ευρώπη χρηματοδοτεί τη διαχείριση από την Τουρκία της μεταναστευτικής κρίσης. Αλλά και η Τουρκία έχει αναλάβει απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση την υποχρέωση».
«Η Τουρκία έχει αναλάβει δύο υποχρεώσεις. Η μία είναι να περιορίζει τις μεταναστευτικές ροές δραστικά και το κάνει κάποιες φορές και κάνει ακριβώς το αντίθετο κάποιες άλλες. Άρα είναι ασταθής η συνεργασία της Τουρκίας, κάποιες φορές ανταποκρίνεται σε καλέσματα του Λιμενικού.
»Κάποιες φορές, όπως πρόσφατα στη Λέσβο, στο Ναυάγιο επέτρεψε τουρκικά αλιευτικά να συνοδεύσουν βάρκες σε μια πολύ δύσκολη βραδιά με πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να έχουμε απώλειες ανθρώπινων ζωών. Ή επιτρέπει π.χ. μεγάλα ιστιοπλοϊκά να ξεκινάνε από τουρκικά λιμάνια – και αυτό το είχε σχολιάσει και ο πρωθυπουργός στο Στρασβούργο.
«Δεν είναι δυνατόν να φορτώνονται 100 άτομα 150 άτομα σε ένα μεγάλο σκάφος από κάποια μαρίνα ή κάποιο λιμάνι και να μην το βλέπουν οι τουρκικές ακτές. Αυτά τα ιστιοπλοϊκά να ξεκινάνε με κατεύθυνση την Ιταλία. Πέρυσι περίπου 12.000 μετανάστες από την Τουρκία πήγαν κατευθείαν στην Ιταλία. Η Ιταλία το 2021 δέχτηκε περίπου το 90% των θαλασσίων ροών της Τουρκίας. Αλλά αυτό οδηγεί και σε ναυάγια, όπως αυτό πρόσφατα στα Κύθηρα» ανέφερε.
Σε άλλο σημείο ο κ. Μηταράκης σημείωσε ότι «το θέμα με την Τουρκία δεν είναι διμερές θέμα. Το θέμα της διαχείρισης του μεταναστευτικού είναι κοινό ευρωπαϊκό ζήτημα και θέλω να πιστεύω ότι πολύ σύντομα η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κάνει μια νέα πρωτοβουλία για να ξαναρχίσει η ορθή εφαρμογή αυτής της δήλωσης».
Ο υπουργός εκτίμησε ότι το θέμα των 92 μεταναστών είναι η κατάλληλη ευκαιρία να ξαναβάλουμε στο τραπέζι τη στάση της Τουρκίας στο μεταναστευτικό με ένα στόχο ο οποίος «πρέπει να είναι η σωστή συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία».
»Η Τουρκία σας θυμίζω, καταφέρεται συστηματικά εναντίον της Frontex, κάτι που δεν συμβάλλει στο πνεύμα συνεργασίας. Η Frontex έχει μια συγκεκριμένη αποστολή να προστατεύει τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ξέρετε, το θέμα της Frontex είναι μεγάλο θέμα συζήτησης και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έκανε μια δήλωση χθες και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ότι η καταψήφιση πρόσφατα από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της απαλλαγής της Frontex είναι ένα πολιτικό παιχνίδι αυτών που μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση θέλουν να ξαναβάλουμε κόκκινο χαλί στο να ξαναέχουμε ένα εκατομμύριο αφίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να ξαναζήσουμε αυτά που ζήσαμε το 2015. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.
»Η Ελλάδα και η Frontex θα συνεχίσουν να φυλάνε τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Νομίζω ότι το αφήγημα που πήγε να χτίσει η Τουρκία κατέρρευσε. Νομίζω ότι όλα αυτά δημιουργούν μια καλή συγκυρία να υπάρξει μια ηρεμία και να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε μαζί το θέμα της μεταβατικής κρίσης.
»Αν μπορώ να αφήσω ένα σημαντικό μήνυμα. Μπορεί να δεχόμαστε μεγάλη πίεση τα σύνορα και δεχόμαστε, αλλά φέτος έχουμε τις δεύτερες χαμηλότερες ροές της δεκαετίας στην Ελλάδα και πέρυσι είχαμε τις χαμηλότερες ροές της δεκαετίας από 92.000 άτομα που υπήρχαν σε δομές σήμερα έχουμε 18.000.
«Από 121 δομές σήμερα έχουμε 34 και θα κλείσουμε και άλλες όπως 31 Δεκεμβρίου θα κλείσουμε όλα τα διαμερίσματα που χρησιμοποιούμε για το μεταναστευτικό μέσα στην Ελλάδα. Η πραγματικότητα είναι ναι, έχουμε πίεση στα σύνορα, αλλά μέσα στη χώρα η κατάσταση είναι σαφώς καλύτερη απ’ ό,τι ήταν τα τελευταία 5 -10 χρόνια».
Για την καταψήφιση απαλλαγής της Frontex στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο κ. Μηταράκης επισήμανε ότι «εγώ θα πω αυτό που είπε το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα που ψήφισε υπέρ της απαλλαγής. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά κάνει έναν πόλεμο στη Frontex και τα κόμματα στην Ελλάδα, τα οποία ανήκουν στην ευρωπαϊκή Αριστερά. Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να φυλάει τα σύνορά της. Πρέπει να είναι ελεύθερα για οποιονδήποτε θέλει να περάσει. Αν θέλουν λοιπόν να έρθουν 4 εκατομμύρια άτομα από την Τουρκία, πρέπει εμείς να έχουμε ελεύθερα σύνορα, να μπούνε και να τους καταγράψουμε, όπως ακριβώς έγινε ουσιαστικά το 2015 που μπήκε ένα εκατομμύριο. Αυτή δεν είναι ούτε η σωστή θέση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Σε καμία περίπτωση δεν είναι η θέση της ελληνικής κυβέρνησης και ούτε η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά».
«Η Ευρώπη έχει σύνορα, ειδικά όταν συνορεύει με χώρες όπως είναι η Τουρκία, η οποία δεν είναι μια χώρα σε εμπόλεμη κατάσταση. Είναι μια χώρα η οποία ανήκει στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Είναι μια χώρα που έχει υπογράψει τη Συνθήκη της Γενεύης. Είναι μια χώρα που ανήκει στη συμμαχία του ΝΑΤΟ. Είναι μια χώρα λοιπόν, η οποία έχει και αυτή υποχρέωση να δίνει διεθνώς διεθνή προστασία σε όσους μπαίνουν στο έδαφός της, όπως κάνουμε κι εμείς, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί δευτερογενείς ροές από την Τουρκία προς την Ελλάδα».
«Η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος να σώσεις ανθρώπινες ζωές»
«Καταρχήν η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος να σώσεις ανθρώπινες ζωές. Η πρόληψη πρέπει να γίνει από τη γείτονα χώρα. Να μην ξεκινάνε οι βάρκες. Κάθε βάρκα που δεν ξεκινάει είναι μια βάρκα που δεν κινδυνεύει. Και θέλω να σας πω ότι φέτος και πέρσι είχαμε τη χαμηλότερη απώλεια ανθρώπινων ζωών στο Αιγαίο. Έχει γραφτεί ότι έχουν χάσει τη ζωή τους στο Αιγαίο τα τελευταία 10 χρόνια 2.000 άτομα. Είναι αλήθεια, αλλά τα τρία τέταρτα αυτών τα χάσανε στην κρίση του ’15, στην εποχή τότε που ήταν ανοιχτά τα σύνορα, χιλιάδες οι βάρκες, στατιστικά πολλές δυστυχώς δεν τα κατάφεραν. Από εκεί και πέρα, η Ελληνική Ακτοφυλακή παρακολουθεί όλα τα στενά και στη Λέσβο και στη Χίο και στη Σάμο και στην Κω και στη Λέρο, με αποτέλεσμα να έχουμε μηδενικές ελάχιστες ροές προς τα ελληνικά νησιά.
»Αλλά η διεθνής ναυσιπλοΐα, μεγάλα φορτηγά πλοία ή άλλα πλοία που ξεκινάνε από τουρκικά λιμάνια, μπαίνουν σε διεθνή ύδατα και κατευθύνονται προς την Ιταλία. Αντιλαμβάνεστε αν είχαμε αυτή τη στιγμή ένα ραντάρ και βλέπαμε το Αιγαίο, θα βλέπαμε εκατοντάδες σκάφη αυτή τη στιγμή να πλέουν, ειδικά το καλοκαίρι που με τον τουρισμό με τα ιστιοπλοϊκά δεν μπορεί το Λιμενικό να σταματάει όποια βάρκα μπαίνει στα διεθνή ύδατα ή όποια βάρκα κυκλοφορεί στα ελληνικά θαλάσσια ύδατα, γιατί αυτό δεν θα μπορούσε πλέον να λειτουργεί στη ναυτιλία. Όπου υπάρχει πληροφορία ή οπτική επαφή το Λιμενικό Σώμα παρεμβαίνει και διασώζει ανθρώπους στο Αιγαίο».
«Η Ελλάδα αποτρέπει την παράνομη είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση»
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις κατηγορίες που υπάρχουν για βίαιες επαναπροωθήσεις ο κ. Μηταράκης απάντησε: «η θέση μας είναι ότι η Ελλάδα ναι, αποτρέπει την παράνομη είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι κάτι το οποίο έχουμε κάθε δικαίωμα βάσει του διεθνούς δικαίου. Το είπα και προχτές στη Γενεύη, στη Γενική Συνέλευση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ότι η Ελλάδα φυλάει τα σύνορά της».
»Δεν το κάνουμε με βίαιο τρόπο. Το κάνουμε με απόλυτο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο. Και επειδή θέλουμε να απαντήσουμε σε όλες αυτές τις κατηγορίες που κατά καιρούς υπάρχουν εις βάρος της Ελλάδος, γι’ αυτό συμφωνήσαμε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα σχέδιο δράσης να υπάρξει επικεφαλής θεμελιωδών δικαιωμάτων για το μεταναστευτικό, να υπάρχουν σύνδεσμοι αξιωματικοί, να υπάρχει μια ολόκληρη διαδικασία ώστε να μπορούμε να παρακολουθούμε τις όποιες καταγγελίες.
«Είναι θετικό αυτό νομίζω, θα δώσει μια διαφάνεια στη διαχείριση του μεταναστευτικού. Θέλω να σας πω ότι η έκθεση που είχε γίνει από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, μια εμπεριστατωμένη έρευνα με πάρα πολλές ώρες στο πεδίο των αξιωματικών της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας είχε καταλήξει ότι δεν επιβεβαιώνονται οι κατηγορίες εις βάρος της Ελλάδος. Και θέλω να σας πω, ειρήσθω εν παρόδω, όταν είχε γίνει αυτό το δημοσίευμα και είχε βγει η αριστερά και είχε καταγγείλει την Εθνική Διαφάνειας, πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, ο επικεφαλής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας προσελήφθη από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε ανώτατη θέση, το οποίο δείχνει και τον σεβασμό που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση για το επίπεδο των στελεχών της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας».
Σε ερώτηση για το αν η Ελλάδα πρέπει να κάνει μια πιο οργανωμένη προσπάθεια στο κομμάτι της δημόσιας διπλωματίας για να γίνει αντιληπτή στην Ευρώπη η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Τουρκία ο κ. Μηταράκης απάντησε λέγοντας:
«Αυτό ακριβώς κάνουμε. Ενισχύουμε κατά πολύ τις διεθνείς επαφές μας. Όλοι οι συναρμόδιοι υπουργοί, όπως σας είπα, ήμουν στη Γενεύη, στη Γενική Συνέλευση της Αρμοστείας, πάω στα Ηνωμένα Έθνη, έχω αρκετές διμερείς επαφές».
»Ανακοινώσαμε χθες με τον Αυστριακό υπουργό Εσωτερικών ότι την άνοιξη στην Αθήνα θα γίνει μια συνάντηση όλων των Ευρωπαίων υπουργών Εσωτερικών με μοναδικό θέμα τη μείωση των μεταναστευτικών ροών, την προστασία των συνόρων και αυτό δείχνει και τη σημασία που δίνουμε συνολικά ως Ευρώπη σε αυτή τη διαχείριση.
»Το συγκεκριμένο περιστατικό που ανέφερε ο κ. Ερντογάν στη Νέα Υόρκη είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, γιατί αν όντως υπήρχε αυτή η απώλεια ανθρώπινων ζωών που έδειξε τις φωτογραφίες, δεν μπορούν ούτε να το αμφισβητήσω, ούτε να το επιβεβαιώσω συνέβη εμφανώς εντός τουρκικών χωρικών υδάτων, εμφανώς εντός της τουρκικής ζώνης ευθύνης έρευνας και διάσωσης, το οποίο δείχνει και μια αποτυχία των τουρκικών αρχών, αν υπήρχε βάρκα στα δικά τους χωρικά ύδατα να σταματήσουν και να τη διασώσουν.
»Γι αυτό λέω ότι χρειάζεται μια καλύτερη συνεργασία. Δεν χρειάζεται να την καλλιεργούμε συστηματικά την ένταση. Η πραγματικότητα είναι ότι εμείς μπορούμε και φυλάμε τα σύνορά μας, με αποτέλεσμα να έχουμε φέτος αυτές τις ιδιαίτερα χαμηλές ροές και να μην έχουμε και τις επιπτώσεις που συζητάγαμε.
«Παλαιότερα σας θυμίζω ότι η συζήτηση για το μεταναστευτικό ήταν για τις δομές πόσο γεμάτες ήταν, σε τι χάλια κατάσταση ήταν η κατάσταση στις μεγάλες πόλεις. Σας θυμίζω παλιότερα την Ειδομένη. Όλα αυτά πλέον δεν τα συζητάμε. Δεν λέω ότι έχει λυθεί το μεταναστευτικό. Ποτέ δεν θα λυθεί το μεταναστευτικό. Αυτό που έχει όμως αλλάξει κατά πάρα πολύ είναι οι επιπτώσεις της μεταναστευτικής κρίσης στις ελληνικές τοπικές κοινωνίες».
«Θα σας πω το μεταναστευτικό είναι σε πρώτη μοίρα αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, στις υπόλοιπες χώρες[…] Έχουν πάρα πολύ μεγάλες ροές στην Κεντρική Ευρώπη από τη γραμμή των Δυτικών Βαλκανίων. Η Ευρώπη βιώνει τη χειρότερη χρονιά μεταναστευτικών αφίξεων πλην Ουκρανίας από το 2016. Στην Αυστρία άρχισαν και έβαζαν σκηνές τώρα γιατί γέμισαν όλες οι δομές τους, στην Ολλανδία, στήνουν νέα camps, στη Γερμανία έχουν αδυναμία να φιλοξενήσουν κόσμο. Υπάρχει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα συνολικά στην Ευρώπη. Απλώς αυτό που έχει αλλάξει, ενώ η Ελλάδα επί ΣΥΡΙΖΑ ήμασταν πάνω από το 60%, το 70% των αφίξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, φέτος είμαστε κάτω από 5%.
«Η Ελλάδα πλέον δεν είναι η πύλη εισόδου για όλα αυτά τα συστήματα. Υπάρχουν αυτά τα συστήματα μέσω Σερβίας αεροπορικώς, μέσω Βουλγαρίας, μέσω Ιταλίας, μέσω Αφρικής προς Ισπανία. Οι ροές στην Ευρώπη είναι ιστορικά αυξημένες το 2022 σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια» ανέφερε ακόμα, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου.
