Τη δεδομένη χρονική στιγμή, τρένα και προαστιακός παραμένουν κινητοποιημένα. Ωστόσο, ο ΟΣΕ μαζί με το Υπουργείο Μεταφορών και την Hellenic Train, βρίσκονται σε συνεχείς συσκέψεις, ώστε να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να εκκινήσει με ασφάλεια και πάλι ο σιδηρόδρομος, τόσο στο υπεραστικό όσο και στο προαστιακό δίκτυο, αλλά να επανέλθει και η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στο σιδηρόδρομο.
Προσπάθειες για επανεκκίνηση τέλος Μαρτίου
Υπό όρους μέγιστης δυνατής ασφάλειας δρομολογείται η επανεκκίνηση του σιδηρόδρομου, έως ότου ολοκληρωθεί το σύστημα τεχνολογικής αναβάθμισης του. Στόχος της κυβέρνησης η επανεκκίνηση των τρένων να πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατό, ενδεχομένως και έως τέλος Μαρτίου, έχοντας εξασφαλίσει όμως τις αναγκαίες προϋποθέσεις,- «δεν πρόκειται να ξεκινήσει κανένα τρένο αν δεν έχουμε τις πρόσθετες δικλείδες ασφαλείας» όπως είπε χαρακτηριστικά και ο υπουργός Γιώργος Γεραπετρίτης,- κατόπιν συνεννοήσεων με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και τους εργαζόμενους.
Βασική, ωστόσο, προϋπόθεση για να μπουν και πάλι τα τρένα στις ράγες αποτελεί η εύρεση κοινού τόπου κυβέρνησης και εργαζομένων, οι οποίοι ζητούν αυξημένες διασφαλίσεις. Η πρώτη συνάντηση με τον υπουργό Επικρατείας ήταν «εποικοδομητική» ωστόσο θα υπάρξει και νέα συνάντηση αρχές της επόμενης εβδομάδας, προκειμένου να συμφωνηθούν όλες οι λεπτομέρειες για να ξαναβάλουν τα τρένα στις ράγες.
Αναβάθμιση σε όλα τα επίπεδα
Στο σχέδιο της κυβέρνησης περιλαμβάνεται η δρομολόγηση άμεσων πρωτοβουλιών για τη βελτίωση και αναβάθμιση της προβληματικής κατάστασης στους σιδηροδρόμους, σε επίπεδο και μέσων τεχνολογίας, αλλά και διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού.
Υποχρεωτικά δύο σταθμάρχες σε κάθε βάρδια σε όλους τους σταθμούς, με πιθανή μείωση του μεταφορικού έργου (μείωση δρομολογίων, μείωση συρμών ή σταθμών που θα σταματά το τρένο), καθώς μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλισθεί ικανός αριθμός σταθμαρχών παντού.
Σε λειτουργικό επίπεδο οι γραμμές στο σημείο του τραγικού δυστυχήματος έχουν καθαριστεί ενώ έως και την ερχόμενη Πέμπτη αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί στο σημείο ορισμένες εργασίες στην ηλεκτροδότηση. Πάντως, ακόμη δεν έχουν καθοριστεί το ποια δρομολόγια και ποια τμήματα του σιδηροδρόμου θα λειτουργήσουν άμεσα, ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες, από την πλευρά των σιδηροδρομικών, πιθανόν στο τέλος της επόμενης εβδομάδας να ξεκινήσουν τα δρομολόγια του προαστιακού της Αθήνας, καθώς λειτουργεί η τηλεδιοίκηση, εφόσον βέβαια ελεγχθεί πλήρως η γραμμή, και ακολούθως η επανεκκίνηση των εμπορευματικών δρομολογίων.
Επιπλέον, θα υπάρξει καλύτερος συντονισμός σε ό,τι αφορά τις δράσεις του ΟΣΕ και της Hellenic Train, στο πλαίσιο των σημερινών τεχνολογικών δυνατοτήτων τους. Για την επόμενη ημέρα των σιδηροδρόμων οι προσπάθειες θα επικεντρωθούν και στα δύο μεγάλα προβλήματα, των υποδομών και του προσωπικού.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η ολοκλήρωση των έργων αναβάθμισης της σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο, και κυρίως του έργου που αφορά την διαβόητη πλέον σύμβαση 717 της ΕΡΓΟΣΕ. Στόχος είναι να λειτουργήσει η σηματοδότηση σε όλο το φάσμα του δικτύου και να υπάρξει καθολική λειτουργία τηλεδιοίκησης. Για την ταχεία ολοκλήρωση του έργου της τηλεδιοίκησης, υπήρξε και επικοινωνία του Πρωθυπουργού με τον διευθύνοντα σύμβουλο του γαλλικού ομίλου Alstom. Επίσης, ζητήθηκε από τον Πρωθυπουργό άμεση παροχή τεχνογνωσίας και βοήθειας από την ΕΕ για την πλήρη αναδιοργάνωση του σιδηροδρόμου (ασφάλεια των τρένων, βελτίωση των διαδικασιών αλλά και των συστημάτων).
Από καιρό η ενημέρωση για τις ελλείψεις
Την ίδια ώρα, η ΕΡΤ αναφέρει ότι οι μηχανοδηγοί εξέφραζαν από καιρό την έντονη ανησυχία τους για το γεγονός ότι δεν λειτουργούσαν τα φωτόσημα. Χαρακτηριστικά, από τον Οκτώβριο του 2022 είχαν συνταχθεί κείμενα που ενημέρωναν για αυτήν την δυσλειτουργία από τον σταθμάρχη του Λιτόχωρου.
Συγκεκριμένα, στις 31 Οκτωβρίου 2022 ο σταθμάρχης είχε συντάξει κείμενο τηλεγραφήματος με αριθμό 26 μέσω του οποίου ενημέρωνε τους υπευθύνους του ότι όλα τα φωτόσημα εισόδου-εξόδου στους Νέους Πόρους είναι σβηστά.
Ακολούθησε νέο κείμενο στις 16 Νοεμβρίου 2022 με αριθμό 90, στο οποίο ο ίδιος σταθμάρχης ενημέρωνε ότι δεν είχε αποκατασταθεί το πρόβλημα ζητώντας και πάλι να φτιαχτούν τα φωτόσημα ώστε να έχουν ενημέρωση οι μηχανοδηγοί που μπαίνουν μέσα στους σταθμούς. Αυτά είναι κάποια από τα κενά ασφαλείας που φαίνεται ότι είχαν κοινοποιηθεί αρκετό καιρό πριν από το τραγικό δυστύχημα.
Σταθμάρχης Λάρισας: «Ενημέρωσα τον μηχανοδηγό του Intercity»
Σύμφωνα με πληροφορίες, 15 λεπτά πριν από τη φονική σύγκρουση με το Intercity 62 η εμπορική αμαξοστοιχία φαίνεται σε βίντεο από κάμερα ασφαλείας να περνάει από το Σταθμό Λεπτοκαρυάς και να ελαττώνει ταχύτητα -όπως προβλέπεται- και να συνεχίζει κανονικά. Η ώρα που αναγράφεται είναι 19:53 καθώς δεν έχει ρυθμιστεί ο χρόνος στην κάμερα ασφαλείας. Η πραγματική ώρα είναι 23:05. Ο μηχανοδηγός της εμπορικής αμαξοστοιχίας συνεχίζει κανονικά την πορεία του στη γραμμή καθόδου χωρίς να έχει ενημερωθεί ότι στην ίδια γραμμή κινείται ανάποδα και το Intercity.
Από τις -σε πολλά σημεία- αντικρουόμενες καταθέσεις εμπλεκόμενων και μαρτύρων, οι δικαστικές αρχές προσπαθούν να διαλευκάνουν όλα όσα έγιναν το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου.
Ο 59χρονος σταθμάρχης Λάρισας ενώπιον της ανακρίτριας φέρεται να έχει υποστηρίξει πως ενημέρωσε τον μηχανοδηγό του Intercity 62 με το υπ’ αριθμόν 45 τηλεγράφημα, έδωσε εντολή από τη γραμμή καθόδου το Intercity να συνεχίσει μέσω διαγωνίου στη γραμμή ανόδου και ότι ο μηχανοδηγός του Intercity 62 δεν ανταπάντησε με τηλεγράφημα (για να επαναλάβει την εντολή) όπως προβλέπει ο κανονισμός.
«Μπορούσε να αποτρέψει την τραγωδία»
Ο σταθμάρχης του Παλαιοφαρσάλου, στις 28 Φεβρουαρίου που έγινε το δυστύχημα, εκτελούσε την απογευματινή βάρδια 14:00-23:00. Περιέγραψε τον 59χρονο προφυλακισμένο σταθμάρχη Λάρισας ως άπειρο, καθώς μόλις τέσσερις ημέρες πριν είχε ολοκληρώσει τη «μαθητεία» του.
Υποστήριξε ότι ενημέρωσε στις 22:40 τον προφυλακισμένο σταθμάρχη μέσω σταθερού τηλεφώνου και τηλεγραφήματος, ότι η αμαξοστοιχία αναχώρησε αντίθετα για το σταθμό Λάρισας, ότι επικοινώνησε με τον αρχαιότερο σταθμάρχη Λάρισας στο κινητό του και τον ρώτησε πού βρίσκεται παίρνοντας την απάντηση ότι είχε φύγει, ενώ στην ερώτηση γιατί έφυγε, πήρε την απάντηση «Πόσο να καθίσω; Αυτόν θα φυλάω;».
Παράλληλα, ο σταθμάρχης υπηρεσίας του Παλαιοφάρσαλου υποστήριξε πως, εάν ο προφυλακισμένος συνάδελφός του παρακολουθούσε με προσοχή τον πίνακα ελέγχου που είχε μπροστά του, θα μπορούσε να αποτρέψει την τραγωδία, καθώς είχε περιθώριο πέντε λεπτών να αντιληφθεί την πορεία του τρένου και να ειδοποιήσει τον μηχανοδηγό.
Συγκεκριμένα, υποστήριξε πως: Η εμβέλεια του πίνακα ελέγχου είναι 10 χιλιόμετρα, δηλαδή 5 χλμ. βόρεια και 5 χλμ. νότια από το γραφείο του σταθμάρχη. Όταν ένα τρένο αναχωρεί από τον σταθμό, το αποτύπωμα του φαίνεται στον πίνακα ελέγχου για 5 χλμ., καθώς στον πίνακα ανάβουν οι αντίστοιχες κόκκινες λυχνίες. Η απόσταση της διακλάδωσης για το αντίθετο ρεύμα από τον σταθμό Λαρίσης είναι γύρω στα 4,5 χλμ. Για να διανυθεί χρειάζεται περίπου 5 λεπτά. Εάν ο σταθμάρχης κοιτούσε τον ηλεκτρικό πίνακα ελέγχου σε αυτά τα 5 λεπτά θα μπορούσε να διαπιστώσει ότι το τρένο κινούνταν αντίθετα.
Οι διάλογοι σταθμαρχών μέσω ασυρμάτου
Οι νέοι ηχογραφημένοι διάλογοι μεταξύ του σταθμάρχη Λάρισας και συναδέλφων του, τη μοιραία ημέρα, καταδεικνύουν το χάος και τη σύγχυση στο σταθμό. Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι – εκ των οποίων και οι κατηγορούμενοι για το πολύνεκρο δυστύχημα – το ομολογούν. Μόνο τυχαία δεν είναι η λέξη «αχταρμάς» που επέλεξε έμπειρος σταθμάρχης να χρησιμοποιήσει το απόγευμα της 28ης Φεβρουαρίου σε μητέρα επιβάτη αμαξοστοιχίας για να περιγράψει το χάος που επικρατούσε στον σταθμό της Λάρισας.
Έξι λεπτά μετά το δυστύχημα και όπως αποκαλύπτεται από τις συνομιλίες, ο προφυλακισμένος σταθμάρχης προσπαθεί μάταια να επικοινωνήσει με τον μηχανοδηγό του Intercity 62 και ζητά από τη σταθμάρχη στους Nέους Πόρους να καλέσει την εμπορευματική αμαξοστοιχία. Δεν φαίνεται να έχει καταλάβει τι έχει συμβεί.
Στα ηχογραφημένα αρχεία συνομιλιών ακούγεται ο πιο έμπειρος σταθμάρχης επανειλημμένως να εφιστά την προσοχή των συναδέλφων του στην τοποθέτηση των συρμών στις σωστές τροχιές λέγοντας σε συνάδελφό του: «Μη βιάζεσαι. Θα μας γράψουν οι εφημερίδες».
Όμως το λάθος, έγινε. Εφτά λεπτά μετά τη σύγκρουση η πυροσβεστική υπηρεσία καλεί το Σταθμαρχείο Λάρισας. Πέντε λεπτά μετά την Πυροσβεστική, στις 23.33 με τον σταθμάρχη επικοινωνεί και αστυνομικός.
Ωστόσο παρά το μπάχαλο που επικρατούσε στο σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας την περασμένη Τρίτη οι σταθμάρχες – όπως έχει καταγραφεί στις συνομιλίες – έψαχναν για σουβλάκια, έκαναν άκομψα αστεία και προχωρούσαν σε διαλόγους παρωδία…
Άδειες πυροσβεστικές φωλιές και ανύπαρκτος φωτισμός
Αυτοψία στη σιδηροδρομική σήραγγα των Τεμπών, έκανε ο ΣΚΑΪ, με το ρεπορτάζ να αναδεικνύει ότι το συγκεκριμένο τμήμα του σιδηροδρόμου βρίσκεται σε πλήρη διάλυση. Άδειες πυροσβεστικές φωλιές, ανύπαρκτος φωτισμός και ανιχνευτές πυρκαγιάς… αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί στη σιδηροδρομική σήραγγα των Τεμπών, λίγες εκατοντάδες μέτρα από το σημείο του τραγικού δυστυχήματος, όπως αποκαλύπτει η αυτοψία του ΣΚΑΙ.
Και όμως αν συμβεί ένα ατύχημα μέσα στο τούνελ μήκους 5 χιλιομέτρων, το έργο των διασωστών θα είναι τρομερά δύσκολο. Στις περισσότερες οδούς διαφυγής δεν υπάρχουν ούτε πυράντοχες πύλες, ενώ έχει κηρυχθεί έκπτωτη η εταιρεία που είχε αναλάβει τη συντήρηση του εξοπλισμού και εδώ και χρόνια δεν έχει αναλάβει νέα.
Το πόρισμα της ΕΔΕ για την αναρρωτική του επιθεωρητή Λάρισας
Στο μεταξύ, εκδόθηκε το πόρισμα της ΕΔΕ σχετικά με την αναρρωτική άδεια που χορηγήθηκε στον επιθεωρητή της Λάρισας, ο οποίος επικαλούμενος προβλήματα με τη μέση του, λίγες ώρες μετά την τραγωδία στα Τέμπη, έσπευσε να διαχωρίσει τη θέση του από το δυστύχημα.
Σύμφωνα με το πόρισμα, ο γιατρός που υπέγραψε την αναρρωτική άδεια στον επιθεωρητή, δεν τον εξέτασε, αλλά έδρασε «εξυπηρετώντας» τον προϊστάμενό του και δρώντας κατόπιν εντολής του. Την ίδια στιγμή, ο διευθυντής της νευροχειρουργικής του Γ.Ν Βόλου, Νικόλαος Χαυτούρας, παραδέχτηκε την γνωριμία του με τον επιθεωρητή του ΟΣΕ, ωστόσο, όπως κατέθεσε, δεν γνώριζε την ιδιότητά του.
