Μιλάμε για το λέμφωμα και για την ακρίβεια για τα λεμφώματα- καθώς υπάρχουν πολλοί τύποι- με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Λεμφώματος που τιμάται σήμερα 15 Σεπτεμβρίου.
«Οι ασθενείς θα πρέπει να απευθύνονται στον γιατρό τους όταν παρουσιάζονται συμπτώματα που τους ανησυχούν. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τα λεμφώματα στην εκδήλωσή τους, μπορούν να μιμηθούν άλλες συνηθισμένες παθήσεις όπως είναι οι λοιμώξεις», επισημαίνει εμφατικά στο CNN Greece, η κυρία Μαρία Μπουζάνη, MD, Ph.D Αιματολόγος, Δ/ντρια Ε.Σ.Υ., Αιματολογική και Λεμφωμάτων Κλινική, ΜΜΜΟ, ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός» Πρόεδρος του Ιδρύματος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας. 
Ευτυχώς όμως, η θεραπευτική φαρέτρα είναι πλούσια στην εποχή μας, μέσα από μία σειρά καινοτόμων θεραπειών, ανοσοθεραπείας και μονοκλωνικού αντισώματος. Οι θεραπείες των λεμφωμάτων δίνουν στην πλειονότητα των περιπτώσεων εξαιρετικά αποτελέσματα που αγγίζουν σε υψηλά ποσοστά και την ίαση του ασθενή.
Μάλιστα, ο συνδυασμός χημειοθεραπείας με το μονοκλωνικό αντίσωμα αντί-CD20 στην 1η γραμμή, προσφέρει την ίαση σε ποσοστό περίπου 70% ακόμη και σε ασθενείς με νόσο προχωρημένου σταδίου, σύμφωνα με την κυρία Μπουζάνη.
H Μαρία Μπουζάνη, MD, Ph.D Αιματολόγος, Δ/ντρια Ε.Σ.Υ., Αιματολογική και Λεμφωμάτων Κλινική, ΜΜΜΟ, ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός» Πρόεδρος του Ιδρύματος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης με την κυρία Μπουζάνη έχει ως εξής:
Κατ’ αρχάς κυρία Μπουζάνη, θα ήθελα να σας ρωτήσω τι είναι ακριβώς το λέμφωμα που τελευταία το ακούμε συχνά και εάν είναι μία αναστρέψιμη κατάσταση.
Τα λεμφώματα αποτελούν κακοήθη νοσήματα του λεμφικού συστήματος. Το λεμφικό σύστημα, ένα δίκτυο αγγείων, οργάνων και ιστών, συμμετέχει στην άμυνα του οργανισμού απέναντι στις λοιμώξεις και τις κακοήθειες. Περιλαμβάνει τους λεμφαδένες, που κατανέμονται σε όλη την έκταση του σώματος: στον λαιμό, στον θώρακα, στις μασχάλες, στην κοιλιά, στους βουβώνες. Στον λεμφικό σύστημα ανήκουν επίσης ο σπλήνας, ο θύμος αδένας και οι αμυγδαλές.
Οι διαφορετικοί τύποι λεμφωμάτων
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι λεμφώματος και εάν μπορείτε να μας δώσετε μερικά επιδημιολογικά δεδομένα και ένα προφίλ, όσον αφορά στις ομάδες που προσβάλλει- φύλο, ηλικίες, συνοσσηρότητες κλπ. και πόσοι άνθρωποι νοσούν σήμερα στην Ελλάδα;
Το λέμφωμα εμφανίζεται όταν μία υποομάδα φυσιολογικών λευκών αιμοσφαιρίων, τα λεμφοκύτταρα, μετατρέπονται σε λεμφωματικά, τα οποία πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και ζουν περισσότερο. Δεν είναι σαφή τα αίτια που προκαλούν τα λεμφώματα. Γνωρίζουμε ότι η γέννηση του λεμφώματος ξεκινά όταν ο γενετικός κώδικας του λεμφοκυττάρου, το DNA, τροποποιείται επιτρέποντας τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό και την επιμήκυνση της επιβίωσης των κακοήθων κυττάρων. Γνωρίζουμε επίσης, ότι παράγοντες που προδιαθέτουν στην εκδήλωση λεμφώματος είναι η παρουσία εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος, λόγω λήψης φαρμάκων, λοιμώξεων από ιούς όπως οι HIV, EBV, HHV-8 που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα ή λόγω δυσλειτουργίας στο πλαίσιο αυτοάνοσων νοσημάτων . Μπορεί να υπάρχει επίσης οικογενειακό ιστορικό εμφάνισης λεμφωμάτων (οικογενή λεμφώματα).
Τα λεμφώματα αναπτύσσονται στις θέσεις των φυσιολογικών λεμφικών οργάνων, όμως μπορούν να εκδηλωθούν και σε εξωλεμφαδενικά όργανα, όπως ο εγκἐφαλος και το στομάχι.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Ποια είναι τα συμπτώματα και πώς πρέπει να κινητοποιηθεί ο ασθενής για να επισκεφθεί άμεσα τον γιατρό του; Γενικότερα, πότε θα πρέπει ένας ασθενής να επισκεφθεί τον γιατρό;
Τα σημεία και τα συμπτώματα παρουσίας λεμφώματος μπορεί να είναι ο εμμένων πυρετός ή ο βήχας, οι βραδινές εφιδρώσεις, η ανεξήγητη απώλεια βάρους, το αίσθημα κόπωσης, η δύσπνοια, ο κνησμός, η ανώδυνη διόγκωση λεμφαδένων στον λαιμό, στις μασχάλες, στην περιοχή της κοιλιάς.
Οι ασθενείς θα πρέπει να απευθύνονται στον γιατρό τους όταν παρουσιάζονται συμπτώματα που τους ανησυχούν. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τα λεμφώματα στην εκδήλωσή τους, μπορούν να μιμηθούν άλλες συνηθισμένες παθήσεις όπως είναι οι λοιμώξεις.
Οι σωτήριες καινοτόμες θεραπείες
Καθώς βρισκόμαστε στον «αστερισμό» των καινοτόμων και κυτταρικών θεραπειών, θα ήθελα να σας ρωτήσω, ποιες είναι σήμερα οι θεραπείες στις οποίες έχουν πρόσβαση οι ασθενείς και τι αποτελέσματα μπορούν να μας δώσουν;
Υπάρχουν πολλές, διαφορετικές επιλογές για τη θεραπεία των λεμφωμάτων. Η θεραπεία που προκρίνεται, εξαρτάται από τον τύπο της νόσου, την ηλικία και την κατάσταση ικανότητας του ασθενή. Θα πρέπει δε να είναι εκείνη που δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα με τη μικρότερη δυνατή τοξικότητα. Οι θεραπείες των λεμφωμάτων δίνουν στην πλειονότητα των περιπτώσεων εξαιρετικά αποτελέσματα που αγγίζουν σε υψηλά ποσοστά και την ίαση του ασθενή.
Ο συνδυασμός χημειοθεραπείας με το μονοκλωνικό αντίσωμα αντί-CD20 στην 1η γραμμή, προσφέρει την ίαση σε ποσοστό περίπου 70% ακόμη και σε ασθενείς με νόσο προχωρημένου σταδίου.
Τα τελευταία χρόνια με την πρόοδο στην κατανόηση της βιολογίας της νόσου, αλλά και την εξέλιξη της τεχνολογίας, νέα φάρμακα εντάχθηκαν στη θεραπευτική μας φαρέτρα. Μεταξύ αυτών, η ανοσοθεραπεία με τους αναστολείς των σημείων ελέγχου και τα διπλής ειδικότητας μονοκλωνικά αντισώματα που στρατολογούν τα ανοσοποιητικά κύτταρα του οργανισμού στην αντιμετώπιση του λεμφώματος. Η πιο σύγχρονη θεραπεία στην αντιμετώπιση των λεμφωμάτων είναι η κυτταρική θεραπεία με CAR-T κύτταρα. Εδώ γενετικά τροποποιημένα λεμφοκύτταρα ασθενούς αναγνωρίζουν και απαλείφουν τα λεμφωματικά κύτταρα. Πρόκειται δηλαδή, για εξατομικευμένη θεραπεία με τη χρήση ζωντανών φαρμάκων.
Αυτές οι ιδιαίτερα αποτελεσματικές θεραπείες, είναι διαθέσιμες στην πατρίδα μας, αφού η CAR-T θεραπεία χορηγείται στην Ελλάδα από τον Ιανουάριο 2020 και έχει προσφέρει μακροχρόνιες υφέσεις ή και ίαση σε ασθενείς με ανθεκτική ή υποτροπιάζουσα νόσο.
Επτά πιστοποιημένα Κέντρα στην Ελλάδα
Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα πιστοποιημένα Κέντρα στη χώρα μας, στα οποία πραγματοποιούνται οι εν λόγω θεραπείες και εάν στο διάστημα των θεραπειών τους, οι ασθενείς είναι ελεύθεροι να εργάζονται, να ταξιδεύουν, να διασκεδάζουν; Έχει αλλάξει κάτι στην πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες, σε σχέση με τις αλλαγές στο σύστημα προέγκρισης;
Η πρόσβαση των ασθενών σε αυτές τις θεραπείες περιορίζεται κυρίως από τη διαθεσιμότητα των κλινών, ενώ οι αλλαγές στο σύστημα ηλεκτρονικής προέγκρισης διευκολύνουν την έγκρισή τους. Τα Κέντρα χορήγησης των θεραπειών αυτών πληθαίνουν χρόνο με τον χρόνο, δίνοντας την ελπίδα σε ασθενείς με δυσίατα λεμφώματα. Πλέον υπάρχουν 7 πιστοποιημένα Κέντρα, ενώ είναι κι άλλα σε διαδικασία πιστοποίησης.
Τα κέντρα στα οποία γίνεται η χορήγηση κυτταρικών θεραπειών είναι τα εξής:
Ευαγγελισμός, Αττικό, Λαϊκό και Αγ. Σάββας στην Αθήνα
Παπανικολάου στη Θεσσαλονίκη
Πανεπιστημιακό Ρίου στην Πάτρα και
Πανεπιστημιακό Ηρακλείου στην Κρήτη
Καθώς έχετε μεγάλη εμπειρία στο θέμα του λεμφώματος και στην αιματολογία, θα ήθελα να μας δώσετε το δικό σας μήνυμα, για το τι θα πρέπει να έχουμε όλοι υπόψιν μας και ιδιαίτερα οι άνθρωποι που νοσούν.
Οι ασθενείς που νοσούν από λέμφωμα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η αντιμετώπιση της νόσου βελτιώνεται συνεχώς, προσφέροντας μακροχρόνια επιβίωση – ίαση στους νοσούντες. Έχουμε την τύχη να ζούμε σε χώρα όπου διατίθενται οι πιο σύγχρονες θεραπείες για αυτές τις ασθένειες.
Οι θεραπείες αυτές μπορούν να χαρίσουν την ίαση και στην πιο δύσκολη μορφή μη Hodgkin λεμφώματος. Η νέα εποχή στην αντιμετώπιση των μη Hodgkin λεμφωμάτων είναι ήδη εδώ. Οι ασθενείς θα πρέπει να αισιοδοξούν για την έκβαση της ασθένειάς τους.
