Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε μια εκπληκτική νέα εικόνα του λαμπερού αερίου που εκτοξεύεται από ένα ετοιμοθάνατο αστέρι, κάνοντάς το να μοιάζει με έναν «κοσμικό αλτήρα».
Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα την εικόνα από το Νεφέλωμα Μικρός Αλτήρας, επίσης γνωστό ως Messier 76 ή M76, για να γιορτάσει την 34η επέτειο από την εκτόξευση του Hubble στις 24 Απριλίου 1990.
Το νεφέλωμα, σε απόσταση 3.400 ετών φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του Περσέα, είναι ένα διαστελλόμενο κέλυφος αερίων που εκτοξεύονται από ένα ετοιμοθάνατο αστέρι. Το πρώτο νεφέλωμα ανακαλύφθηκε από τον Γάλλο αστρονόμο Charles Messier 1764. Ο Pierre Méchain ανακάλυψε το Νεφέλωμα Μικρός Αλτήρας το 1780 και οι αστρονόμοι το είδαν για πρώτη φορά λεπτομερώς το 1891. Το φωτογενές νεφέλωμα είναι από τότε το αγαπημένο των αστρονόμων λόγω του μοναδικού του σχήματος.
«Κοσμικός κανιβαλισμός»
Το Νεφέλωμα Μικρός Αλτήρας περιλαμβάνει έναν δακτύλιο, ο οποίος, από τη δική μας οπτική γωνία, μοιάζει περισσότερο με μια κεντρική ράβδο που συνδέει δύο λοβούς. Προτού το αστέρι ερυθρός γίγαντας που βρίσκεται στο κέντρο του καταρρεύσει, απελευθέρωσε έναν δακτύλιο αερίου και σκόνης. Στη συνέχεια, ο δακτύλιος διαμορφώθηκε πιθανότατα από ένα συνοδό άστρο, και σχημάτισε τελικά έναν παχύ δίσκο.
Ο συνοδός αστέρας, που κάποτε βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τον ερυθρό γίγαντα, δεν φαίνεται πουθενά στην εικόνα του Hubble. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ο ερυθρός γίγαντας κατάπιε τον συνοδό του και, μελετώντας τον δακτύλιο, θα μπορούσαν να βρουν «εγκληματολογικές αποδείξεις αυτού του κοσμικού κανιβαλισμού», σύμφωνα με ανακοίνωση της NASA.
Από τότε που κατέρρευσε, ο ερυθρός γίγαντας έχει μετατραπεί σε ένα νεκρό αστρικό απομεινάρι, γνωστό ως λευκός νάνος. Ο λευκός νάνος έχει θερμοκρασία σχεδόν 139.000 βαθμών Κελσίου, γεγονός που τον καθιστά 24 φορές θερμότερο από την επιφάνεια του Ήλιου, και έναν από τα θερμότερους γνωστούς λευκούς νάνους. Στην εικόνα από το Hubble, είναι το έντονο λευκό φως στο κέντρο του νεφελώματος.
Τι σημαίνουν τα διαφορετικά χρώματα
Εν τω μεταξύ, οι δύο λοβοί που φαίνονται στην εικόνα, είναι καυτό αέριο που διαφεύγει και μεταφέρεται από μια δύναμη που μοιάζει με τυφώνα, με ταχύτητα 2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα. Ο αστρικός άνεμος που βγαίνει από το άστρο συγκρούεται με ψυχρότερο και πιο αργά κινούμενο αέριο που είχε αρχικά εκτοξεύσει το άστρο πολύ νωρίτερα κατά τη διάρκεια της ζωής του, το οποίο φαίνεται στους λοβούς.
Η υπεριώδης ακτινοβολία από το καυτό άστρο κάνει τα αέρια να λάμπουν με διαφορετικά χρώματα που αντιπροσωπεύουν διαφορετικά στοιχεία – το κόκκινο αντιπροσωπεύει το άζωτο, το μπλε το οξυγόνο.
Οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι μέσα σε 15.000 χρόνια, το νεφέλωμα θα εξαφανιστεί από τον νυχτερινό ουρανό, καθώς συνεχίζει να διαστέλλεται και να γίνεται πιο αμυδρό.
Με πληροφορίες από: Hubble Space Telescope marks 34 years with new portrait of a ‘cosmic dumbbell’ by Ashley Strickland, CNN
