Μπροστά σε ένα εκρηκτικό κοκτέιλ παραγόντων που επιδρούν πάνω στην ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας, βρίσκονται όλες οι χώρες της ΕΕ και μεταξύ αυτών, η Ελλάδα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι οι ανάγκες για φαρμακευτική περίθαλψη αυξάνονται παγκοσμίως κατά 5-8% ανά έτος, με το δημογραφικό πρόβλημα να βαραίνει στον δυτικό κόσμο και να είναι ιδιαίτερα οξυμένο στη χώρα μας.
Την τελευταία εικοσαετία στην Ελλάδα έχει διπλασιαστεί ο πληθυσμός που ανήκει στις ηλικιακές ομάδες άνω των 65 και άνω των 80 ετών. Το επιπλέον πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει η χώρα μας, είναι ότι μπαίνει στη μάχη αυτή με βαρίδια που έρχονται από το μνημονιακό παρελθόν, όπως είναι η μεγάλη απόκλιση στις δαπάνες για την υγεία και ειδικά του φαρμάκου, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Χαρακτηριστικό είναι ότι από το 2014, καταγράφεται αύξηση 40% στις συνταγές, με τη μέση τιμή ανά συνταγή να είναι αυξημένη κατά 30%. Την ίδια ώρα, όμως, ο προϋπολογισμός για το φάρμακο παραμένει ίδιος. Η ζήτηση για τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους είναι ιδιαίτερα αυξημένη τα τελευταία χρόνια. Μόνο το διάστημα 2022-2023 αυξήθηκε κατά 16,6% σε αξίες. Στο νοσοκομειακό φάρμακο, οι 20 πρώτες δραστικές καταναλώνουν το 44,7% της δαπάνης. Ταυτόχρονα, η δαπάνη για την κάλυψη των ανασφάλιστων πολιτών παραμένει σε υψηλά επίπεδα, στα 330 εκατ. ευρώ για το 2023.
Σε αυτήν τη «δύσκολη άσκηση» αναφέρθηκε και ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, στο πρόσφατο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Εκτός από τη δημοσιονομική πραγματικότητα κάθε χώρας, παράγοντες που παίζουν ρόλο είναι η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και οι καινοτόμες θεραπείες που σώζουν ζωές, αλλά κοστίζουν. «Στόχος μου στο υπουργείο Υγείας είναι οι θεραπείες που μπορούν να γίνουν με φθηνότερα φάρμακα να γίνονται με αυτά, ώστε να υπάρχουν πόροι για ακριβά και καινοτόμα φάρμακα για όσους τα χρειάζονται» σημείωσε.
«Πρέπει να βρεις έναν τρόπο για τη μεταφορά της δαπάνης. Η απόφαση μου να φτιάξω μηχανισμό που θα δίνει αύξηση στα φτηνά φάρμακα είχε να κάνει με τη φασαρία για τις ελλείψεις φαρμάκων. Η πραγματικότητα είναι πως το 90% των ελλείψεων φαρμάκων στην Ελλάδα είναι στην κατηγορία τιμής 10-15 ευρώ και οφείλεται στο γεγονός ότι η τιμή τους είναι τόσο χαμηλή που δεν ωφελεί να πωλούνται στην Ελλάδα» και πρόσθεσε πως «η βιομηχανία πρέπει να βγάζει κέρδη. Άρα, αν δεν φτιάξουμε ένα περιβάλλον που θα εξασφαλίσει να μείνουν κερδοφόρες βιομηχανίες, δεν θα έχουμε φάρμακα».
Την ίδια ώρα όμως, η τεράστια αύξηση του clawback αγγίζει το 1 δισ. ευρώ τον χρόνο και δημιουργεί παρενέργειες, οι οποίες ζημιώνουν τη φαρμακευτική βιομηχανία και την εύκολη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα. Στόχος, όπως σημείωσε, είναι να μειωθεί το clawback πάνω από 300 εκατ. ευρώ. «Αν και μικρή χώρα η Ελλάδα με πληθυσμό – που αντιστοιχεί στο 2% του ευρωπαϊκού – έχει σημαντική φαρμακευτική βιομηχανία, η οποία συνεισφέρει σε ποσοστό 10% των παραγόμενων φαρμάκων στην ΕΕ». Η παραγωγή αυτή μπορεί να αυξηθεί και άλλο, όπως εκτίμησε, καλώντας τη φαρμακοβιομηχανία να αξιοποιήσει το επενδυτικό clawback.
Μέτρα όπως το επενδυτικό clawback που έχει αποδειχτεί πως αποδίδουν, δεν είναι αρκετά για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συστήματος και η απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες τους. Η ανάγκη ενίσχυση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης έχει γίνει μεν κατανοητή, όμως δεν τίθεται σε σταθερή ετήσια βάση ως διακριτό μέγεθος, πέρα από την όποια αύξηση σε συνάρτηση με το ΑΕΠ. Ο υπουργός Υγείας μίλησε για την ενίσχυση του προϋπολογισμού για το 2024, απέφυγε όμως να δεσμευτεί για το 2025. Η διαβεβαίωση που έδωσε, ήταν η συνέχιση του επενδυτικού clawback και μετά από τη λήξη της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης, με εθνικούς πόρους.
Ο στόχος, όμως, ελέγχου του clawback περνάει προφανώς από την εφαρμογή διαρθρωτικών μέτρων όπως είναι η λειτουργία πρωτοκόλλων και μητρώων ασθενών -με μεσοπρόθεσμο αντίκτυπο- αλλά και από την αυτοτελή αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Ακόμα και μέσω του λεγόμενου Ταμείου Καινοτομίας για τις νέες ακριβές θεραπείες, καθώς και μέσω της Πρόνοιας για την κάλυψη των ανασφάλιστων πολιτών. Η αύξηση αυτή πρέπει να έχει σχεδιασμό σε βάθος χρόνου, γιατί ο στόχος ελέγχου του clawback σε βιώσιμα επίπεδα, είναι και στόχος διατήρησης του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού της χώρας μας.
Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα του CNN Greece για την Υγεία ΕΔΩ
