Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν έδωσε τον τόνο σε επιστολή της προς τους ηγέτες των κρατών – μελών:
«Πρέπει να διερευνήσουμε τρόπους να προχωρήσουμε προς τη δημιουργία κέντρων υποδοχής εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης…».
Έκανε παράλληλα αναφορά στην πρόσφατη συμφωνία μεταξύ της Ιταλίας και της Αλβανίας για την κατασκευή hotspots στις πόλεις Γκιάντερ και Σενγκίν, με οικονομική στήριξη από τη Ρώμη.
H Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπογραμμίζει, επίσης, ότι αυτό θα πρέπει να συνδεθεί με νομοθέτημα για τις επιστροφές προσφύγων και μεταναστών.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
AP Photo/Omar Havana
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει οικονομική ενίσχυση προς την Τυνησία και την Τουρκία για να αποτρέπεται η άφιξη των μεταναστών σε χώρες της Ε.Ε. ή την αναζήτηση νέων σχημάτων συνεργασίας, όπως το μοντέλο Ρώμης – Τιράνων.
Στην επτασέλιδη επιστολή, που δημοσιοποιήθηκε το βράδυ της Δευτέρας, παρατίθεται σειρά προτάσεων και για τη μείωση των αιτήσεων για άσυλο, που κατά τη διάρκεια της επόμενης χρονιάς άγγιξαν το 1,1 εκατομμύριο σε ολόκληρο το μπλοκ.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πιέζει, επίσης, τα μέλη της Ένωσης να συμφωνήσουν και να ορίσουν «ασφαλείς τρίτες χώρες» και να επιταχύνουν τις απελάσεις, που κυμαίνονται σε ποσοστό 20-30% σε ολόκληρο το μπλοκ.
Μια από τις πιο προτάσεις του προσχεδίου συμπερασμάτων αναφέρεται σε «νέους τρόπους της αποτροπής και αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης… σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο» -ένα σημείο που αναμένεται να προκαλέσει προστριβές ανάμεσα στους ηγέτες του μπλοκ.
Το συμπέρασμα αυτό έρχεται σε συνέχεια επιστολής των υπουργών Μετανάστευσης 15 κρατών – μελών, μεταξύ των οποίων ο τότε υπουργός Δημήτρης Καιρίδης, προς την Κομισιόν τον περασμένο Μάιο, που ζητούσε αντιμετώπιση του μεταναστευτικού με τη βοήθεια τρίτων χωρών.
Οι πιέσεις κρατών – μελών για νέους τρόπους αντιμετώπισης του μεταναστευτικού έχουν αρχίσει να γίνονται ασφυκτικές το τελευταίο διάστημα, ιδιαίτερα μετά από την απόφαση της Γερμανίας να κλείσει τα σύνορά της με την Πολωνία, Τσεχία, Ελβετία και Αυστρία, την πρωτιά αντιμεταναστευτικού κόμματος στην Αυστρία και την εντυπωσιακή άνοδο αντίστοιχων πολιτικών σχηματισμών στην Τσεχία και τη Γερμανία.
Η Γερμανία υιοθέτησε αυστηρότερα μέτρα ελέγχου στα σύνορά της
(AP Photo/Martin Meissner)
Αυστηρότερους συνοριακούς ελέγχους έχουν υιοθετήσει τους περασμένους μήνες και η Γαλλία, η Δανία, η Σουηδία, η Αυστρία, η Ιταλία αλλά και η Σλοβενία.
Καθίσταται πλέον ορατό ότι όλο και περισσότερες χώρες του μπλοκ ζητούν επιτακτικά μια πιο ριζική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού και τον περιορισμό των ροών, με την Ισπανία να είναι από τα ελάχιστα μέλη που εμφανίζεται επιφυλακτική να υιοθετήσει μια πιο αυστηρή ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης.
Η Σύνοδος Κορυφής δεν αναμένεται να εξετάσει σε αυτή τη φάση ποιες χώρες θα μπορούσαν να «επιστρατευτούν» για την κατασκευή hotspots αλλά διεθνή ΜΜΕ αναφέρουν ότι μπορεί να ερωτηθούν και άλλα κράτη που βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα στα Δυτικά Βαλκάνια.
Οι πιέσεις των «17»
Ομάδα 17 ευρωπαϊκών κρατών -συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας- ζήτησαν επίσης τροποποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής για να διασφαλιστεί ότι η απέλαση των ανθρώπων που αποφασίζεται ότι δεν δικαιούνται άσυλο θα επιστρέφουν «ταχύτατα στις πατρίδες τους».
Μάλιστα, υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να υπάρχουν κυρώσεις για όσους δεν αποχωρούν από τη Γηραιά Ήπειρο.
«Οι άνθρωποι που δεν έχουν δικαίωμα να παραμείνουν θα πρέπει να είναι υπόλογοι. Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα νέο νομοθέτημα, που θα ορίζει ξεκάθαρα τις υποχρεώσεις τους (…) Εάν δεν συνεργάζονται θα πρέπει να τους επιβληθούν κυρώσεις» γράφει η επιστολή των «17», όπως γράφει δημοσίευμα του Euronews.
«Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να έχουν τη δύναμη να προχωρούν τις απελάσεις, σεβόμενες τα θεμελιώδη δικαίωμα».
Η Αυστρία και η Ολλανδία πρωτοστάτησαν στη συγγραφή του εν λόγω εγγράφου, το οποίο υπογράφουν και η Κροατία, η Τσεχία, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Σλοβακία και η Σουηδία.
Τη στήριξή τους εξέφρασαν επίσης και τρία ευρωπαϊκά κράτη που είναι μέλη του Σένγκεν αλλά όχι της Ένωσης: η Νορβηγία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν.
Η θέση της Αθήνας
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επανειλημμένα τονίσει ότι προτεραιότητα είναι η εφαρμογή του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο και η στήριξη και ενίσχυση των χωρών πρώτης υποδοχής για την προστασία και φύλαξη των συνόρων.
Κατά τη διάρκεια της Συνόδου, κ. Μητσοτάκης αναμένεται να υπογραμμίσει τη σημασία φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, η οποία αποτελεί βασικό και πρώτο πυλώνα του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, και ενίσχυσης των χωρών πρώτης υποδοχής με όλα τα μέσα, και με περαιτέρω κοινοτική χρηματοδότηση.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε παλαιότερη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.
(AP Photo/Geert Vanden Wijngaert)
Κυβερνητικές πηγές υπογραμμίζουν, επίσης, ότι ο πρωθυπουργός θα επισημάνει τη σημασία επιτάχυνσης των επιστροφών και συνεργασίας με τρίτες χώρες γι’ αυτόν τον σκοπό.
Το πολωνικό «αγκάθι»
Μεγάλο «αγκάθι» αποτελεί για την Ευρωπαϊκή Ένωση και η απόφαση του Πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ -πρώην υψηλόβαθμου αξιωματούχου των Βρυξελλών- να αναστείλει προσωρινά το δικαίωμα αιτήματος ασύλου στη χώρα του.
Ο ίδιος ο Τουσκ έχει υποστηρίξει ότι στόχος είναι να περιοριστούν οι ροές μεταναστών, που καταστρατηγούνται από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία ενώ υπογράμμισε ότι ο αριθμός των διελεύσεων έχει αυξηθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα.
Το σχέδιο αυτό έχει προκαλέσει «πονοκέφαλο» στις Βρυξέλλες και ενώ αρκετές πλευρές έχουν υπογραμμίσει ότι παραβιάζει τη διεθνή και ευρωπαϊκή νομοθεσία, ο Ντόναλντ Τουσκ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν σκοπεύει να κάνει ούτε βήμα πίσω.
«Είναι δικαίωμα και υποχρέωσή μας να προστατεύσουμε τα πολωνικά και ευρωπαϊκά σύνορα. Η ασφάλεια δεν είναι υπό διαπραγμάτευση. Με κανέναν» έγραψε ο Τουσκ σε κοινωνικά δίκτυα τη Δευτέρα το απόγευμα.
«Είναι σημαντικό και επιτακτική ανάγκη η Ε.Ε. να προστατεύσει τα εξωτερικά της σύνορα συγκεκριμένα από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, που υπονομεύουν την ασφάλεια των κρατών -μελών της Ένωσης…» δήλωσε εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν τη Δευτέρα, υπογραμμίζοντας, όμως, παράλληλα:
«Την ίδια ώρα, τα κράτη – μέλη έχουν διεθνείς και ευρωπαϊκές υποχρεώσεις, μεταξύ των οποίων την υποχρέωση να παρέχουν τη διαδικασία για αίτηση ασύλου».
Τι προβλέπει η συμφωνία Ρώμης – Τιράνων
Η Ιταλία άνοιξε επίσημα την περασμένη εβδομάδα δύο hotspots στην Αλβανία, όπου θα παραμένουν άνδρες που εντοπίζονται ή διασώζονται από διεθνή ύδατα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους από την Αφρική στην Ευρώπη.
Με βάση τη συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών, που έχει δεχτεί κριτική από ΜΚΟ ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στους χώρους αυτούς θα μεταφέρονται έως και 3.000 άντρες αιτούντες άσυλο κάθε μήνα και θα παραμένουν εκεί μέχρι να εξεταστεί η νομιμότητα του αιτήματός τους.
Οι γυναίκες, τα παιδιά και οι ευάλωτοι θα μεταφέρονται στην Ιταλία.
Ένα από τα δύο ιταλικά κέντρα υποδοχής μεταναστών στην Αλβανία, που κατασκευάστηκαν μετά από τη συμφωνία με την Ιταλία
(AP Photo/Vlasov Sulaj)
Η συμφωνία υπεγράφη πέρσι τον Νοέμβριο από την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και τον Αλβανό ομόλογό της Έντι Ράμα.
Η Μελόνι είχε δηλώσει τότε ότι σε αντάλλαγμα για τη βοήθεια της Αλβανίας εκείνη θα κάνει ότι περνάει από το χέρι της για να προχωρήσει η ένταξη της χώρας στο μπλοκ.
Τα δύο κέντρα στην Αλβανία κόστισαν στην Ιταλία περί τα 670 εκατομμύρια ευρώ, διοικούνται από Ιταλούς και βρίσκονται υπό ιταλική δικαιοδοσία.
Όπως έχει γίνει γνωστό, φρουροί από την Αλβανία θα παρέχουν εξωτερική ασφάλεια.
Η Μελόνι έχει δηλώσει ότι οι Ιταλοί αξιωματούχοι θα προσπαθούν να εκκαθαρίζουν τα αιτήματα ασύλου μέσα σε 28 ημέρες, πολύ γρηγορότερα απ’ ότι γινόταν μέχρι σήμερα.
Σε περίπτωση που ένα αίτημα γίνει δεκτό, τότε ο πρόσφυγας θα μεταφέρεται στην Ιταλία.
Σε αντίθετη περίπτωση, θα απελαύνεται προς την πατρίδα του απευθείας από την Αλβανία.
Χθες, Τετάρτη 16/10, οι πρώτοι παράτυποι μετανάστες που συνελήφθησαν στα ιταλικά ύδατα έφτασαν στην Αλβανία.
Το πλοίο Libra του ιταλικού Πολεμικού Ναυτικού έφτασε στο λιμάνι Σενγκίν στα βόρεια της χώρας λίγο πριν τις 08:00πμ, με επιβαίνοντες 16 άνδρες από την Αίγυπτο και το Μπανγκλαντές.
To ιταλικό πολεμικό πλοίο Libra φτάνει στην πόλη Σενγκίν της Αλβανίας με το πρώτο γκρουπ μεταναστών που συνελήφθησαν σε διεθνή ύδατα
(AP Photo/Vlasov Sulaj)
Τα άλλα θέματα της ατζέντας
Η σύνοδος του Οκτωβρίου θεωρείται από πολλούς μια πρόβα τζενεράλε της πιο σημαντικής συνόδου του Δεκεμβρίου, όταν και οι ηγέτες του μπλοκ δεν έχουν άλλο χρόνο καθυστέρησης και θα πρέπει να λάβουν αποφάσεις.
Η σύνοδος πραγματοποιείται μερικές εβδομάδες πριν από τις αμερικανικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου αλλά και το δημοψήφισμα της 20ης Οκτωβρίου στη Μολδαβία για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο «μενού» των συζητήσεων αναμένεται να βρεθεί επίσης ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, η Ουκρανία και το «πάγωμα» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, ωστόσο κατά διεθνή ΜΜΕ δεν αναμένονται ουσιαστικές αποφάσεις επί των ζητημάτων αυτών.
Στη Σύνοδο Κορυφής θα δώσουν το παρών και οι επικεφαλής έξι χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου – της Σαουδικής Αραβίας, του Μπαχρέιν, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Κουβέιτ, του Ομάν και του Κατάρ-αναμένεται επίσης να συζητήσουν για θέματα όπως το εμπόριο, η ενέργεια και η κλιματική αλλαγή με τους ομολόγους τους της ΕΕ.
Οι ηγέτες πρόκειται να συζητήσουν κυρίως τρόπους για να αποφευχθεί «μια γενικευμένη σύρραξη» στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες.
