Έως και 60.000 αποκαλούμενες «μάγισσες» πιστεύεται ότι εκτελέστηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 1600 και του 1700, με δεκάδες χιλιάδες ακόμη να έχουν δικαστεί με την κατηγορία της μαγείας. Ωστόσο, νέα έρευνα δείχνει ότι μια Αγγλίδα που καταδικάστηκε για μαγεία και καταδικάστηκε σε απαγχονισμό, μπορεί να έχει γλιτώσει από τη θηλιά.
Η Alice Molland – η οποία εδώ και καιρό θεωρούνταν ως η τελευταία γυναίκα στην Αγγλία που απαγχονίστηκε ως «μάγισσα» – καταδικάστηκε σε θάνατο το 1685. Πάνω από τρεις αιώνες αργότερα, το 1996, τοποθετήθηκε μια πλάκα για να τιμήσει την εκτέλεσή της στο ο τόπος της καταδίκης της, το Κάστρο Έξετερ στο Ντέβον της νοτιοδυτικής Αγγλίας.
Αλλά, όπως γράφει στο ρεπορτάζ της στο CNNi, η Julia Buckley, μετά από μια δεκαετία αναζήτησης στα αρχεία, ο Mark Stoyle, καθηγητής πρώιμης σύγχρονης ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον του Ηνωμένου Βασιλείου, πιστεύει ότι η «Alice Molland» ήταν στην πραγματικότητα η Avis Molland – και πέθανε ελεύθερη γυναίκα το 1693, οκτώ χρόνια μετά την υποτιθέμενη εκτέλεσή της.
Αν η θεωρία του είναι σωστή, σημαίνει ότι η Αγγλία σταμάτησε να εκτελεί τις λεγόμενες «μάγισσες» τρία χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε. Οι τελευταίοι που θα υποστούν τη μοίρα θα γίνουν οι «τρεις του Μπίντφορντ»: Η Τέμπερανς Λόιντ, η Μέρι Τρέμπλς και η Σούζαννα Έντουαρντς, επίσης από το Ντέβον, που απαγχονίστηκαν το 1682.
Ο Molland καταδικάστηκε στην αγχόνη για «μαγεία στα σώματα της Joane Snell, Wilmott Snell και Agnes Furze» τον Μάρτιο του 1685, σύμφωνα με τα αρχεία του δικαστηρίου.
Παραμένει για πολύ καιρό μυστήριο για τους ιστορικούς, το μόνο της ίχνος θανατικής καταδίκης: Σημειώθηκε με ένα σύμβολο τροχού και τη λέξη «susp[enditur]», καταδικάζοντάς την στην αγχόνη. Η καταδίκη της αποκαλύφθηκε το 1891.
Αλλά ο Stoyle πιστεύει ότι ένας δικαστικός υπάλληλος θα μπορούσε να είχε λάθος ακούσει το όνομα του κατηγορουμένου. Το 2013 βρήκε μια αναφορά στην Avis Molland – ένα ασυνήθιστο επώνυμο στο Exeter – που υποδηλώνει ότι ήταν στη φυλακή μόλις τρεις μήνες μετά την καταδίκη της «Alice». Χτενίζοντας τα αρχεία της πόλης, έχει ανακατασκευάσει μεγάλο μέρος της ζωής της Avis.
Μέρος της «κατώτερης τάξης» του Έξετερ, σύμφωνα με τα λόγια του Stoyle, στα νιάτα της η Molland – η οποία γεννήθηκε ως Avis Macey – είχε ήδη παραβιάσει τον νόμο. Το 1667, αυτή και ο σύζυγός της που εργαζόταν κατηγορήθηκαν ότι παρέσυραν ένα παιδί να κλέψει καπνό. Η υπόθεση τελικά αποσύρθηκε. Είχε τρεις κόρες, που όλες πέθαναν σε βρεφική ηλικία.
Τον Ιούνιο του 1685, η Avis Molland – χήρα πλέον – εμφανίζεται στα δικαστικά αρχεία ως πληροφοριοδότης για μια πιθανή εξέγερση, τη στιγμή που ο δούκας του Monmouth επιχειρούσε μια εξέγερση εναντίον του βασιλιά. Φαίνεται να έχει καταθέσει για έναν ταραχοποιό κρατούμενο στη φυλακή του Έξετερ – υποδηλώνοντας ότι και αυτή φυλακίστηκε, τρεις μήνες μετά τη δίκη της «Alice».
Καθώς η φυλακή γέμισε με επαναστάτες, ο Stoyle πιστεύει ότι η δίκη της Avis μπορεί να είχε αναβληθεί. Η Avis Molland πέθανε ελεύθερη γυναίκα οκτώ χρόνια αργότερα. Τάφηκε στο κοιμητήριο της εκκλησίας του Αγίου Δαυίδ, κοντά στον σημερινό σιδηροδρομικό σταθμό.
Αν και δεν μπορεί να αποδείξει ότι η Avis ήταν η Alice, ο Stoyle λέει ότι η Molland, πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις για να κατηγορηθεί για μαγεία: Φτωχή, γερασμένη, γυναίκα και άγαμη. «Στην συντριπτική πλειονότητά τους ήταν φτωχές γυναίκες χωρίς κανέναν να τις προστατεύσει», είπε στο CNNi. «Μερικές φορές ήταν οι πιο ειλικρινείς ή αυτές που μάλωναν περισσότερο με τους γείτονες τους».
Οι δίκες μαγισσών της Ευρώπης πέρασαν τον και έφτασαν στην στη Βόρεια Αμερική και σε μέρη όπως το Σάλεμ.
Tompkins Harrison Matteson/Library of Congress via AP
Τουλάχιστον 500 «μάγισσες» πιστεύεται ότι εκτελέστηκαν στην Αγγλία μεταξύ 1542 και 1735, όταν η μαγεία ήταν αδίκημα που επέφερε την θανατική ποινή, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, αν και οι ιστορικοί πιστεύουν ότι ο πραγματικός αριθμός θα μπορούσε να είναι διπλάσιος. Η Σκωτία σκότωσε περίπου 2500 «μάγισσες». Σε όλη την Ευρώπη πιστεύεται ότι εκτελέστηκαν έως και 60.000. Οι δίκες σάρωσαν και τη Βόρεια Αμερική – όπου, το πιο διάσημο, 19 εκτελέστηκαν στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης, ενώ περισσότεροι πέθαναν κάτω από βασανιστήρια και έρευνες.
Η συντριπτική πλειονότητα ήταν αθώες γυναίκες που απλώς πληρούσαν τα στερεότυπα:Συνήθως μεγαλύτερες, ανύπαντρες και συχνά χρησιμοποιούσαν βοηθήματα για το περπάτημα. «Ήταν κατά των γυναικών, κατά της γήρανσης και κατά της αναπηρίας», είπε ο Stoyle, ο οποίος πρόσθεσε ότι οι νόμοι δημιουργήθηκαν αρχικά από παράνοια ότι οι Καθολικοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μαγεία για να σκοτώσουν τον Ερρίκο VIII και την Elizabeth I. «Είναι ειρωνικό που ένας νόμος που δημιουργήθηκε για να αντιμετωπίσει τους καθολικούς ιερείς, στράφηκε εναντίον των απλών γυναικών στις επαρχίες», είπε.
«Αυτοί οι άνθρωποι θα έπρεπε να είχαν αθωωθεί το 1735», είπε η Charlotte Meredith, της οποίας η εκστρατεία, Justice for Witches , ασκεί πιέσεις για να λάβουν μεταθανάτια χάρη ως «επίσημη αναγνώριση της κατάφωρης δικαστικής αδικίας».
Ο John Worland, ένας συνταξιούχος αστυνομικός επιθεωρητής από το Essex, στη νοτιοανατολική Αγγλία, είπε ότι «δεν πρέπει να ξεχνάμε» τις ιστορίες των γυναικών αυτών.
Το Έσσεξ εκτέλεσε 82 άτομα για μαγεία – περισσότερους από οποιαδήποτε άλλη κομητεία στην Αγγλία. Ο Worland πέρασε 18 χρόνια ανακαλύπτοντας τα στοιχεία των θυμάτων και έχει κάνει επιτυχή εκστρατεία για την δημιουργία μνημείων για τις εκτελεσμένες «μάγισσες» στο Κόλτσεστερ και στο Τσέλμσφορντ.
Οι κατηγορίες για μαγεία «σχεδόν πάντα βασιζόταν σε διαφωνίες μεταξύ γειτόνων», είπε για τις γυναίκες. «διαστρεβλώθηκε η εικόνα τους σε όλη την ιστορία» σημείωσε.
Ο Stoyle θα δημοσιεύσει τα ευρήματά του στο τεύχος Νοεμβρίου του περιοδικού της Ιστορικής Ένωσης του Ηνωμένου Βασιλείου , «The Historian».
«Ακόμα κι αν κάνω εντελώς λάθος, το έργο έφερε στο φως την ιστορία της Avis Molland», είπε. «Ήταν μια πολύ ταπεινή γυναίκα που δεν θα είχε τιμηθεί ποτέ με κανέναν τρόπο».
Ένα άτομο που είναι λιγότερο πεπεισμένο είναι η Τζούντι Μόλαντ, η οποία μεγάλωσε ως κόρη ενός προκαθήμενου του καθεδρικού ναού του Έξετερ και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανέγερση της πλακέτας με ιδιωτική χρηματοδότηση στις τέσσερις γυναίκες του Ντέβον το 1996.
Η Μόλαντ, η οποία έμαθε για την «Alice» τη δεκαετία του 1970 και «εξόργισε» τον πατέρα της με την πρόταση ότι μπορεί να συνδέονται, πέρασε δύο καλοκαίρια ερευνώντας την, τη δεκαετία του 1990.
«Βρήκα συναρπαστικά πράγματα, αλλά ποτέ το όνομά της», είπε. Έχει γράψει ένα μυθιστόρημα που φαντάζεται τη ζωή της Αλίκης. «Είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι υπήρχε μια Αλίκη», είπε για την ανακάλυψη του Stoyle.
«Και αν δεν ήταν η Αλίκη, θα ήταν κάποια άλλη γυναίκα που κατηγορείται για μαγεία. Αυτό είναι το θέμα».
Πηγή:She was condemned to death in 1685. But England’s last ‘witch’ may have survived, by Julia Buckley, CNNi.
