Περίπου 10 ημέρες μετά τις εκλογές στις ΗΠΑ, το ελληνικό κοινό εξέφρασε -για δεύτερη φορά μέσα στη χρονιά- τις προτιμήσεις του για τις πρόσφατες αμερικανικές εκλογές, ίσως από τις σημαντικότερες των τελευταίων δεκαετιών.
Στη νέα πανελλαδική έρευνα της Prorata για τις αμερικανικές εκλογές, που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά σε δείγμα 650 ατόμων από 17 ετών και άνω, το χρονικό διάστημα 5 έως 8 Νοεμβρίου οι Έλληνες απαντούν τι νομίζουν ότι θα φέρει η νέα προεδρία Ντόναλντ Τραμπ, από τα ελληνοτουρκικά, μέχρι το Κλίμα και τον πόλεμο στην Ουκρανία και το Ισραήλ. 
Ο ένας στους τρεις θα ψήφιζε Τραμπ
Εάν ψήφιζαν οι Έλληνες για πρόεδρο των ΗΠΑ, το 42% θα επέλεγε την Κάμαλα Χάρις ενώ το 34% τον Ντόναλντ Τραμπ. Υπενθυμίζεται ότι το καλοκαίρι (Ιούλιος 2024) τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 58% και 26% που σημαίνει ότι ο Ρεπουμπλικάνος πολιτικός «κέρδισε» στο μεσοδιάστημα περισσότερους Έλληνες. Ένας στους τέσσερις (21%) δε θα επέλεγε κανέναν από τους δύο.
«Τα ποσοστά μου φαίνονται λογικά. Νομίζω λοιπόν ότι γενικά οι Έλληνες προτιμούσαν τον δημοκρατικό υποψήφιο από τον Τραμπ. Η Κάμαλα δεν ήταν ο ισχυρότερος υποψήφιος» λέει ο Αμερικανός πρώην διπλωμάτης στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τζον Μπρέιντι Κίσλινγκ.
Βλέποντας τα συγκεκριμένα ποσοστά, αλλά και αυτά που ακολουθούν, ο Αφεντούλης Λαγγίδης, Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, και διδάσκων στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών εκτιμά πως υπάρχει ζήτημα με την ενημέρωση το κόσμου. «Ίσως είναι και το πιο σημαντικό με όλα αυτά που συζητάμε. Η ενημέρωση δεν είναι πλήρης αντιστροφή της πραγματικότητα, αλλά είναι απόκρυψη κάποιων παραμέτρων που θα μπορούσαν να κάνουν και τη διαφορά στις απαντήσεις».
Οικονομικά εύρωστοι υπέρ Χάρις, ακροδεξιά «δαγκωτό» Τραμπ
Το προφίλ αυτών που θα ψήφιζαν τον Τραμπ και την Κάμαλα είναι ίσως το πλέον σημαντικότερο στοιχείο τόσο για τον κ. Λαγγίδη όσο και τον κ. Κίσλινγκ. Η Κάμαλα Χάρις απολαμβάνει σημαντικής υποστήριξης ατόμων που κινούνται από τον ακροαριστερό μέχρι τον κεντροδεξιό χώρο, με την ακροδεξιά γωνιά να είναι “κάστρο” του Ντόναλντ Τραμπ (83%).
Παρατηρώντας τους ιδεολογικούς χώρους που προέρχονται οι υποστηρικτές της Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται μεγάλη πόλωση. Οι υποστηρικτές της Χάρις είναι περισσότερο μοιρασμένοι, αλλά σίγουρα ελάχιστοι στον χώρο της ακροδεξιάς, μόλις 9%.
«Με ενδιέφερε πολύ να δω την ανάλυση αυτών των αποτελεσμάτων και πόσο στενά βασικά οι ακροδεξιοί ήταν αυτοί που έβλεπαν έντονα τον Τραμπ ως ευεργετικό. Όμως, η κεντροαριστερά τον έβλεπε επιβλαβή. Νομίζω ότι είναι μια πολύ γενική αίσθηση» λέει ο Αμερικανός διπλωμάτης.
«Εδώ είναι εντονότατη η πόλωση» λέει ο δρ. Λαγγίδης. «Στην Κάμαλα Χάρις, έχουμε άκρα αριστερά 42% και Κάμαλα Χάρις δεν είναι άκρα αριστερά. Το κέντρο ψηφίζει Κάμαλα. Εγώ, θα περίμενα από το κέντρο και δεξιότερα να υπάρχει μεγαλύτερη ταύτιση, στη δεξιά και το κέντρο. Εκεί θα περίμενα κάτι παραπάνω για τον Τραμπ. Εδώ όμως η κεντροδεξιά είναι αναφανδόν υπέρ της Κάμαλα. Εδώ βλέπουμε την κεντροδεξιά να συμφωνεί με την ακροαριστερά».
Προσπαθώντας να ερμηνεύσει αυτά νούμερα αυτά, ο κ. Λαγγίδης υποθέτει, «ίσως δεν το κατάλαβαν, ίσως είναι οι παραστάσεις για τον Τραμπ, για τον οποίο μόνο κέρατα πιστεύαν ίσως ότι λείπουν από το κεφάλι του». Για τον ίδιο τα ελληνικά κατεστημένα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση, απεικονίζουν αυτό που έγινε στις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ, «με την εξαίρεση του Fox στην τηλεόραση, όλα τα υπόλοιπα ήταν πολύ ή υπέρ το δέον με την Κάμαλα Χάρις, και στο διαδίκτυο εάν δεν υπήρχε ίσως και το Χ ή φυσικά αυτά τα ακροδεξιά συνομωσιολογικά τα οποία πάντοτε θα υποστηρίζουν ότι και να γίνει τον Τραμπ, φανταστείτε τι θα γινόταν».
Οικονομικά, οι υποστηρικτές της Χάρις εδώ στην Ελλάδα είναι ελαφρώς καλύτερα οικονομικά, αθροιστούν τα ποσοστά. Μη προνομιούχοι θα ψήφιζαν στην Ελλάδα Τραμπ, λέει ο δρ. Λαγγίδης.
Το 46% των νέων στηρίζει Τραμπ
Η Χάρις έχει περισσότερες γυναίκες υποστηρίκτριες (53%) έναντι του Τραμπ (20%), ενώ ο Ρεπουμπλικάνος πολιτικός συγκινεί περισσότερο τις νεώτερες ηλικίες (46%) έναντι (33%) της Χάρις.
«Για μένα είναι η πιο ενδιαφέρουσα διαφάνεια» λέει ο Αφεντούλης Λαγγίδης, εστιάζοντας κυρίως στις ηλικίες. «Έχουμε μια αντιστροφή εδώ του εκλογικού σώματος. Ηλικιακά έχει ένα ενδιαφέρον γιατί δείτε εδώ στην ηλικία 17-34 είναι το 46% υπέρ Ντόναλντ Τραμπ ενώ στις ΗΠΑ ήταν η νεολαία που ψήφισε υποτίθεται υπέρ της Χάρις. Επίσης, το αντίθετο συμβαίνει στην Αμερική στους ανω των 55, που είναι αναφανδόν υπέρ Τραμπ στις ΗΠΑ, ενώ στην Ελλάδα οι μεγαλύτερες ηλικίες ψηφίζουν Κάμαλα. Στην μεσαία κατηγορία, στο 37-38 έχουμε περίπου ισοψηφία, άρα νομίζω πιο ενδιαφέροντα είναι τα ευρήματα για τις ηλικίες 17-34 και άνω των 55».
Επιχειρώντας, ο κ. Λαγγίδης να ερμηνεύσει την απήχηση του Τραμπ στους νέους εδώ στην Ελλάδα, τονίζει στην Ελλάδα έχουμε εντελώς διαφορετικά δεδομένα, «Στις ΗΠΑ υπάρχει ανεργία αλλά δεν είναι το κατανεμημένη προς αυτό το γκρουπ. Δεν είναι δηλαδή η ομάδα των 17-34 στις ΗΠΑ που υφίσταται την ανεργία όσο την υφίσταται εδώ στην Ελλάδα, λέει υπογραμμίζοντας όμως πως όλα αυτά είναι ελλείψει πηγών πληροφόρησης.
Ούτε Μπάιντεν, ούτε Κάμαλα λένε οι 7 στους 10
Σχεδόν ο ένας στους τρεις (27%) προτιμούσε την Κάμαλα έναντι του Τζο Μπάιντεν, ωστόσο, ένα συντριπτικό 65% δεν θα προτιμούσε κανέναν. «Εντυπωσιάστηκα από αυτή τη διαφάνεια», λέει ο Μπρέιντι. «Αυτό είναι πολύ σημαντικό στατιστικό γιατί αντιπροσωπεύει το γεγονός ότι οι Έλληνες, όπως και όλοι οι άλλοι, πιστεύουν ότι ο Μπάιντεν ήταν πολύ μεγάλος ηλικιακά για να είναι επιτυχημένος υποψήφιος, αλλά η εσωτερική διαδικασία με την οποία το Δημοκρατικό Κόμμα συσπειρώθηκε γύρω από την Καμάλα Χάρις, δεν είναι μια διαδικασία που θα λειτουργούσε για τους ξένους και οι Έλληνες τα βλέπουν απ΄ έξω».
Ο Αμερικανός πρώην διπλωμάτης εξηγεί ότι το Δημοκρατικό Κόμμα δεν είχε καμία πραγματική επιλογή από το να συσπειρωθεί γύρω από τη Χάρις. «Ως Αμερικανός Δημοκρατικός, ξέρετε, είδα ότι η Χάρις ήταν η μόνη λογική λύση σε αυτό το σημείο της προεκλογικής εκστρατείας» δίχως να «σημαίνει ότι ήταν το καλύτερο άτομο για τη δουλειά».
Μετά την αποχώρηση του Τζο Μπάιντεν τον Ιούλιο από την κούρσα, ο Μπρέιντι υπογραμμίζει ότι δεν υπήρχε χρόνος για άλλο πρόσωπο που να έχει “νομιμοποίηση” για να εκλεγεί. «Βασικός λόγος για τις ανόητα μακροχρόνιες προεκλογικές εκστρατείες στις ΗΠΑ», σύμφωνα με τον διπλωμάτη «είναι να βρεθεί ένα ιδιαίτερα επίμονο άτομο που αποδεικνύει την ικανότητα να εμπνέει πολλές διαφορετικές εκλογικές ομάδες και περιφέρειες και η Κάμαλα Χάρις, αν και πολύ αποτελεσματική στην προσέλκυση δωρητών, δεν μπορούσε μέσα στο στενό χρονικό διάστημα να υπηρετήσει επιτυχώς αυτόν τον στόχο».
Το 65% είναι τεράστιο, συμφωνεί ο κ. Λαγγίδης. «Ξέρει κανείς ποιος θα μπορούσε να είναι τρίτος; Σαν καταλληλότερη επιλογή; Νομίζω ότι κανείς Έλληνας δεν θα μπορούσε να απαντήσει σε αυτό. Στην περίπτωση ενός καλά ενημερωμένου να έλεγε την περίπτωση του Μπέρνι Σάντερς, πέραν αυτού δεν υπάρχει κάτι άλλο, το απόλυτο κενό. Η εικόνα φτιάχτηκε από τα ΜΜΕ, τα μέσα περιορίζουνε σε ένα αυστηρό δίπολο Χάρις ή Μπάιντεν, Χάρις ή Τραμπ».
Ρωσία και Ισραήλ οι κερδισμένοι από την εκλογή Τραμπ
To Ισραήλ (75%) και η Ρωσία (70%) θεωρούν οι ερωτηθέντες ότι θα είναι οι κερδισμένοι από τη νέα προεδρία Τραμπ, εκτιμώντας αντίθετα ότι ο ίδιος δεν επιφυλάσσει ευνοϊκή στάση για ελληνικά και κυπριακά ζητήματα. Για άλλα σημαντικά διεθνή ζητήματα, Παλαιστίνη, Ουκρανία και Κλιματική Αλλαγή, η εκλογή του συγκεκριμένου προέδρου δεν είναι επίσης καλό νέο για τους Έλληνες που ρωτήθηκαν.
«Νομίζω ότι ακολουθούν λίγο πολύ την κυρίαρχη τάση, οι άνθρωποι έχουν ξεκάθαρη αντίληψη ότι ο Τραμπ είναι υπέρ του Ισραήλ και κατά της Παλαιστίνης, ότι δεν ενδιαφέρεται για την Ευρώπη, προτιμά τη Ρωσία από την Ουκρανία» σχολιάζει ο Μπρέιντι. «Είναι γνωστό ότι ο Τραμπ είχε δηλώσει όχι μόνο πολέμιος, αλλά επειδή ο ίδιος πίστευε ότι δεν υπάρχει Κλιματική Αλλαγή» συμπληρώνει ο κ. Λαγγίδης.
Αρνητική εξέλιξη για την Ελλάδα η εκλογή Τραμπ λένε οι μισοί Έλληνες
Μόλις το 35% θεωρεί ότι η εκλογή του είναι καλό για την Ελλάδα, το17% για το Κυπριακό και το 27% για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το 53% θεωρεί ότι ο Τραμπ δεν θα ωφελήσει τη χώρα.
Ειδικά για την Ελλάδα, ο Μπρέιντι Κίσλινγκ νομίζει ότι «ο κόσμος βλέπει με ακρίβεια ότι ο Τραμπ δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, ως χώρα, ούτε θετικό ούτε αρνητικό. “Φιλοσοφικά” είναι κακός για την Ελλάδα, αλλά οι άνθρωποι δεν έχουν λόγο να λένε ότι είναι αντίθετος με την Ελλάδα, απλώς η στάση του δεν υποστηρίζει την ελληνική θέση που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και τις συνθήκες και τέτοια πράγματα, όπου η τουρκική θέση είναι πιο κοντά σε αυτή του Τραμπ, τους κανόνες τους διαμορφώνει ο ισχυρός» υπογραμμίζει ο Αμερικανός ειδικός.
«Εκεί παραμένει ουσιαστικά η συζήτηση, ότι δηλαδή ο Τραμπ θαυμάζει τον Ερντογάν» προσθέτει ο δρ. Λαγγίδης. Και επί τη βάσει αυτού βλέπουμε αυτά τα ποσοστά, λέει, εκτιμώντας ότι οι απαντήσεις για την Ελλάδα και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στήριζονται σε όσα έχει ακούσει ο κόσμος για τις αμοιβαίες σχέσεις Ερντογάν και Τραμπ. «Αυτό τους επηρεάζει, ανεξαρτήτως αν γνωρίζουν ότι ο Τραμπ ήταν αυτός που μπλόκαρε τα F-35 που παραλίγο να μπλοκάρει όλη την τουρκική οικονομία» παρατηρεί.
O ειδικός στο Πάντειο Πανεπιστήμιο δεν συμμερίζεται την τόσο αρνητική άποψη που έχει ο κόσμος για τις συνέπειες για την Ελλάδα. «Ενώ λέει κάποιος ότι ο Τραμπ δεν είναι καλός για την Ελλάδα, οι διορισμοί [που προαναγγέλει ο Τραμπ για την κυβέρνησή του] και μόνο και τίποτα παραπάνω, πχ. ο Μαρκ Ρούμπιο για τη θέση του υπουργού Εξωτερικών, σαν ονόματα νομίζω είναι, αν όχι καλό για την Ελλάδα, όχι αρνητικό»
Για το Κυπριακό, ο δρ. Λαγγίδης θεωρεί ότι οι απαντήσεις είναι εξ αντανακλάσεως. «Πιστεύω, ότι ο μέσος Έλληνας δεν ξέρει καν τι πρεσβεύει ο ίδιος ο Τραμπ για το Κπριακό, ή αν το ξέρει το Κυπριακό».
Ο Αμερικανός πρώην διπλωμάτης, από την πλευρά του, θεωρεί λογικό το 53%. «Εάν η Ελλάδα και η Τουρκία είναι λογικές και πιστεύω ότι είναι αυτή τη στιγμή, βλέπουν και οι δύο ότι η Αμερική δεν πρόκειται να ενισχύσει ιδιαίτερα τη θέση της μίας ή της άλλης πλευράς στον διάλογο, επομένως η Ελλάδα και η Τουρκία συνομιλούν απευθείας μεταξύ τους» υπογραμμίζει ο Μπρέιντι.
«Είναι σαφές ότι ούτε ο αμερικανικός παράγοντας ούτε ο ευρωπαϊκός παράγοντας προσφέρουν μια εύκολη λύση για καμία πλευρά. Έτσι, η ανησυχία που έχουν οι Έλληνες είναι εάν υπάρξει κρίση ο Τραμπ θα πάει με όποιον προσφέρει περισσότερα, και ο Μητσοτάκης είναι ένας πιο συνταγματικός και κεντρώος ηγέτης. Θα δυσκολευτεί να δώσει τις υποσχέσεις που μπορεί να δώσει ο Ερντογάν. Εννοώ, λοιπόν, από αυτή τη συναλλακτική άποψη, νομίζω ότι είναι λογικό να κάνουν τέτοια υπόθεση η Έλληνες, δεν ξέρουμε αν είναι αλήθεια, αλλά καταλαβαίνω γιατί το 53% είπε ότι είναι αρνητικό» αναφέρει.
Ο Κίσλινγκ έφερε ως παράδειγμα το γεγονός ότι Δημοκρατικό Κόμμα θέλει να επικυρώσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία έχει μπλοκαριστεί από τη Γερουσία των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες. Αντίθετα, λέει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν πιστεύει καθόλου στις Συνθήκες, επομένως δεν θα επικυρώσει ποτέ. «Το δίκαιο της θάλασσας βοηθά την Ελλάδα έναντι της Τουρκίας» υπενθυμίζει.
Μητσοτάκης και Λατινοπούλου συνομιλητές του Τραμπ
Τον Κυριάκο Μητσοτάκη θεωρεί το 30% ως τον Έλληνα αρχηγό κόμματος που μπορεί να συνεννοηθεί καλύτερα με τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Δεύτερη έρχεται η Αφροδίτη Λατινοπούλου (19%) και τρίτος ο Κυριάκος Βελόπουλος (18%).
Είναι ένα αποτέλεσμα που ικανοποιεί τον Μπρέιντι Κίσλινγκ, διότι «προφανώς ο κόσμος έχει χαμηλές προσδοκίες για το ποιος ηγέτης αρέσει στον Τραμπ».
Ο Μητσοτάκης θα είναι ένα άτομο που μπορεί να μιλήσει με τον Τραμπ, γιατί μπορεί να μιλήσει με οποιονδήποτε και ο Μητσοτάκης είναι πολύ ρεαλιστής και ο Τραμπ δεν θα έχει πρόβλημα μαζί του. Μπορεί ο Τραμπ να συνεργάζεται πολύ στενά με τους εξτρεμιστές, στο εσωτερικό των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Μπρέιντι, αλλά στο εξωτερικό, χρειάζεται ανθρώπους που μπορούν αντικειμενικά να φέρουν εις πέρας πράγματα και ο Μητσοτάκης είναι πρωθυπουργός στην Ευρώπη που έχει σχετικά καλό επίπεδο νομιμότητας να κάνει πράγματα, λέει ο Μπρέιντι. «Είναι η αντίληψή μου, αλλά νομίζω ότι είναι επιστημονικά σωστή και ο Τραμπ αναζητά ανθρώπους που μπορούν να κυβερνήσουν. Του αρέσει ο Όρμπαν, γιατί πιστεύει ότι ο Όρμπαν παίρνει αυτό που θέλει στην Ουγγαρία, οπότε αν ο Τραμπ θέλει να συναλλάσσεται με την Ουγγαρία είναι κάτι που ο Όρμπαν “ναι” και συμβαίνει. Αυτό που ψάχνει».
Ωστόσο, το 19% αποτελεί τη μεγάλη έκπληξη τόσο για τον Μπρέιντι όσο και για τον δρ. Λαγγίδη.
«Ναι είναι εντυπωσιακό, ντρέπομαι να πω ότι είναι τόσο νέα πολιτικός που ξέχασα ότι υπήρχε… Η ιδέα ότι αυτό το νέο κόμμα, έγινε ξαφνικά κέντρο ελπίδας για ανθρώπους που πιστεύουν στα μαγικά ξεπερνώντας και τον Βελόπουλο». Ωστόσο, για τον ίδιο αυτό το αποτέλεσμα «λέει πολλά για την ελληνική πολιτική, δεν λέει τίποτα για τον Ντόναλντ Τραμπ όμως».
«Το 19% της Λατινοπούλου με αιφνιδιάζει» υπογραμμίζει ο κ. Λαγγίδης. «Είναι ένα πρόσωπο ευχάριστο μπορεί να μιλάει καλά αγγλικά, δεν την έχω ακούσει ποτέ, να έχει αυτό το κοσμοπολίτικο στην εμφάνιση πάντοτε και από και πέρα… Με ποιο σκεπτικό;» αναρωτιέται ο κ. Λαγγίδης. «Να είναι στη δεύτερη θέση, επειδή του έστειλε φιλάκια καρδούλες; Με την περίπτωση Λατινοπούλου σηκώνω τα χέρια», καταλήγει ο ειδικός στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Από κει και πέρα ο δρ. Λαγγίδης βλέπει ότι χρειάζονται ειδικά κριτήρια, όπως ο κοσμοπολιτισμός «Ο Μητοστάκης έχει σπουδές στις ΗΠΑ, μιλάει καλά αγγλικά. Πολιτικά να είναι κάτι δεξιά του κέντρου, όντως. Ο Τραμπ δεν μπορεί να μιλήσει με εξαίρεση τον Κιμ Γιονγκ Ουν, τη γλώσσα αριστερών ηγετών». Εξάλλου, συμπληρώνει πως «την πρωτοκαθεδρία έχει ο incumbent, δηλαδή ο νυν πρωθυπουργός. Σχεδόν αυτό πάντοντε συμβαίνει».
Μπορεί συντριπτικά μεγάλο ποσοστό της ακροδεξιάς να ψηφίζει Τραμπ, αλλά τόσο ο Βασίλης Στίγκας, επικεφαλής του κόμματος των Σπαρτιατών, όσο και ο Δημήτρης Νατσιός, πρόεδρος της Νίκης είναι εξαιρετικά χαμηλά.
«Ο Στίγκας δεν ξέρω καν τι γλώσσες μιλάει, και τι να πει στον Τραμπ για την αρχαία Σπάρτη για τις Θερμοπύλες; Πως θα δημιουργήσει καλύτερη σχέση με τον Τραμπ. Ο Στίγκας δεν είναι επιχειρηματίας. Ο Τραμπ μιλάει καλύτερα με ατυούς που μιλάνε την ίδια γλώσσα με αυτόν και δη η σχέση δούνε και λαβείν. Ο Στίγκας τι να του προσφέρει.
«Ο Νατσιός τι γλώσσα να μιλήσει; Για τη θρησκεία για τις παραδοσιακές αξίες, οκ, αλλά για τη θρησκεία τι να του πει του Τραμπ» καταλήγει ο ειδικός στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
