Η 50η επέτειος από το θάνατο του δικτάτορα Φρανσίσκο Φράνκο, που σήμανε μια αλλαγή σελίδας για την Ισπανία, έρχεται για να διχάσει τη χώρα.
Η αντιπολίτευση έκανε γνωστό ότι θα μποϊκοτάρει την έναρξη των επίσημων εκδηλώσεων μνήμης.
Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε περίπου 100 εκδηλώσεις το 2025 για να «αναδείξει τη μεγάλη μεταμόρφωση που επιτεύχθηκε» στο μισό αιώνα από τότε που η ευρωπαϊκή χώρα ξεκίνησε τη δημοκρατική της μετάβαση, όπως αναφέρει το AFP.
Το μουσείο τέχνης Reina Sofia της Μαδρίτης – που φιλοξενεί τον πίνακα «Γκερνίκα» του Πάμπλο Πικάσο, ένα από τα πιο διάσημα έργα κατά του Φράνκο – θα φιλοξενήσει την πρώτη τελετή την Τετάρτη (8/1).
Ο Σάντσεθ θα δώσει το παρών, αλλά ούτε ο βασιλιάς Φελίπε ΣΤ΄ ούτε ο ηγέτης του κύριου συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος (PP), Αλμπέρτο Νούνιεθ Φειχό, θα παραστούν.
Ο τελευταίος δηλώνει ότι η πρωτοβουλία είναι ένα καιροσκοπικό τέχνασμα της μειοψηφικής αριστερής κυβέρνησης για να αποσπάσει την προσοχή από τα πολιτικά και νομικά της προβλήματα.
Έρευνες για διαφθορά βρίσκονται σε εξέλιξη εναντίον της συζύγου του Σάντσεθ και πολιτικών συμμάχων του, ενώ οι Σοσιαλιστές πρέπει να διαπραγματευτούν επίπονα με μια σειρά από περιθωριακά και αυτονομιστικά κόμματα για να περάσουν νομοθεσία.
Οι Σοσιαλιστές ανταπάντησαν επισημαίνοντας την προέλευση του PP, που γεννήθηκε το 1989 ως διάδοχος της Λαϊκής Συμμαχίας, η οποία ιδρύθηκε το 1976 από έναν πρώην υπουργό του Φράνκο.
To ακροδεξιό κόμμα Vox, η τρίτη μεγαλύτερη δύναμη στο κοινοβούλιο, θα σνομπάρει επίσης το πρόγραμμα.
Ένας από τους βουλευτές της δήλωσε πρόσφατα στο κοινοβούλιο ότι η διακυβέρνηση του Φράνκο «δεν ήταν μια περίοδος σκότους, όπως ισχυρίζεται αυτή η κυβέρνηση, αλλά μάλλον ένα στάδιο ανασυγκρότησης, προόδου και συμφιλίωσης».
Από την πλευρά του το αριστερό Podemos χαρακτήρισε τις εκδηλώσεις μνήμης «πρόσοψη» για να καλύψει την πενιχρή αποζημίωση των θυμάτων της δικτατορίας.
Ο Σάντσεθ ψήφισε το 2022 έναν νόμο για τη «δημοκρατική μνήμη» με στόχο την αναβίωση της μνήμης τους, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενός μητρώου θυμάτων και της αφαίρεσης των φρανκικών συμβόλων.
Όμως, ο νόμος δεν έχει δικάσει ή καταδικάσει κανέναν πρώην αξιωματούχο του Φράνκο που κατηγορείται για εγκλήματα και ο οποίος παραμένει εν ζωή καθώς επωφελείται από την αμνηστία που δόθηκε.
Ο στρατηγός ανέτρεψε μια δημοκρατική δημοκρατία σε έναν βίαιο εμφύλιο πόλεμο που σκότωσε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και κυβέρνησε με σιδηρά πυγμή από το 1939 μέχρι το θάνατό του το 1975.
Ο Φράνκο απεβίωσε σε ηλικία 82 ετών ειρηνικά στο νοσοκομείο, σε αντίθεση με τη θεαματική κατάρρευση της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ή την Επανάσταση των Γαρυφάλλων που ανέτρεψε τη δεξιά δικτατορία της Πορτογαλίας το 1974.
Ακολούθησαν δημοκρατικές εκλογές το 1977 και οι νεοσύστατοι Ισπανοί ενέκριναν ένα νέο σύνταγμα σε δημοψήφισμα τον επόμενο χρόνο, το οποίο γιορτάζεται πλέον με δημόσια αργία στις 6 Δεκεμβρίου.
Μεταξύ των υποστηρικτών του ήταν συντηρητικά καθολικά στοιχεία ήταν και οι πιστοί κάποτε τιμούσαν τον Φράνκο με λειτουργίες και επισκέψεις στην Κοιλάδα των Πεσόντων, ένα γιγαντιαίο μαυσωλείο κοντά στη Μαδρίτη που φιλοξενούσε τον τάφο του.
Μια προηγούμενη κυβέρνηση του Σάντσεθ έκανε το ιστορικό βήμα να απομακρύνει τα λείψανα του Φράνκο το 2019 και να μετονομάσει την κοιλάδα.
