Το δρόμο σε χιλιάδες ιδιώτες να αποκτήσουν νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας σε καταπατημένα δημόσια ακίνητα καταβάλλοντας ποσά που μπορεί να είναι “κουρεμένα” ακόμη και στο 20% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου άνοιξαν τα υπουργεία Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Η διαδικασία για την εξαγορά των 90.000 καταπατημένων ακινήτων θα «τρέξει» από τις 30 Σεπτεμβρίου 2024 με την υποβολή αιτήσεων μέσω της νέας πλατφόρμας από ιδιώτες σε 20 Περιφερειακές Ενότητες της χώρας ενώ από την 31η Οκτωβρίου 2024 δεκτές θα γίνονται αιτήσεις για ακίνητα στο σύνολο της επικράτειας. 
Οι αιτήσεις καθώς και όλες οι σχετικές διαδικασίες και η επικοινωνία των αιτούντων με τις αρμόδιες υπηρεσίες θα πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω της νέας ψηφιακής πλατφόρμας η οποία θα παραμείνει ανοιχτή για την υποβολή των αιτήσεων έως το τέλος Οκτωβρίου 2025.
Το τίμημα εξαγοράς εξοφλείται είτε εφάπαξ είτε τμηματικά σε 60 ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο ποσό δόσης τα 100 ευρώ.
Τα «κλειδιά»
Λίγο πριν ξεκινήσει η διαδικασία εξαγοράς των καταπατημένων εκτάσεων οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:
1. Η πλατφόρμα: Η υποβολή των αιτήσεων γίνεται στη νέα ψηφιακή πλατφόρμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr. Η είσοδος γίνεται με κωδικούς ΤaxisΝet. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα υποβολής της αίτησης εξαγοράς από εξουσιοδοτημένο πρόσωπο, το οποίο πρέπει να συμπληρώσει στο σύστημα τον ΑΦΜ του και να επισυνάψει υπεύθυνη δήλωση εξουσιοδότησης από το gov.gr ή με βεβαίωση γνησίου υπογραφής.
2. Οι προθεσμίες. Οι αιτήσεις εξαγοράς των ακινήτων ξεκινούν:
– 30 Σεπτεμβρίου 2024 για τις Περιφερειακές Ενότητες Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Έβρου, Εύβοιας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Λασιθίου, Λέσβου, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πιερίας, Ρεθύμνου, Σάμου, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Χανίων, Χίου. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για τις περιοχές αυτές λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2025
– 31 Οκτωβρίου 2024 για όλες τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες με την προθεσμία να λήγει στις 31 Οκτωβρίου 2025.
3. Οι προϋποθέσεις: Βασική προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης εξαγοράς, είναι η άσκηση από τον ίδιο τον αιτούντα ή τους δικαιοπαρόχους, επί δημοσίου ακινήτου, αδιαλείπτως κατοχή:
– επί 30 τουλάχιστον έτη με τίτλο,
– επί 40 τουλάχιστον έτη χωρίς τίτλο, εφόσον ο αιτών χρησιμοποιεί το ακίνητο ως την κύρια κατοικία του ή ως βοηθητικό χώρο αυτής ή για να ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική, εμπορική ή αγροτική δραστηριότητα,
– η δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα 5 τουλάχιστον έτη που προηγούνται της αίτησης, προκειμένου να είναι σαφές ότι οι αιτούντες θεωρούσαν πως το ακίνητο είναι δικό τους.
Επίσης:
– Αίτηση μπορεί να υποβληθεί και για ακίνητα που δεν έχουν κτίσμα.
– Τίθεται δεκαήμερη προθεσμία για την ενημέρωση του αιτούντος σε περίπτωση που λείπουν δικαιολογητικά. Δεν ισχύει πλέον η απαίτηση για προσκομιδή αεροφωτογραφιών καθώς δεν εξετάζεται πλέον η ύπαρξη ή μη κτίσματος.
– Επεκτείνεται η δυνατότητα του Δημοσίου να αποφασίσει εξαίρεση από το δικαίωμα εξαγοράς για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Τα αρμόδια Υπουργεία θα προσδιορίσουν αιτιολογημένα τις περιοχές ή τα ακίνητα που πρέπει να εξαιρεθούν της διαδικασίας εξαγοράς.
– Επισπεύδεται η προθεσμία υποβολής της συναίνεσης της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου σε 2 μήνες από 3 μήνες, που προβλεπόταν αρχικά.
Μετά την υποβολή της αίτησης και στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή εντός 5 ημερών, εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα.
4. Το παράβολο. Για την υποβολή της αίτησης στη νέα πλατφόρμα οι ενδιαφερόμενοι- δικαιούχοι θα πρέπει να πληρώσουν παράβολο 300 ευρώ το οποίο συμψηφίζεται με το τίμημα εξαγοράς ή επιστρέφεται εφόσον η αίτηση απορριφθεί.
5. Το πιστοποιητικό αποδοχής. Μετά την υποβολή της αίτησης και στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή εντός 5 ημερών, εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα. Στο πιστοποιητικό αποδοχής περιλαμβάνονται η περιγραφή του εξαγοραζόμενου ακινήτου (εμβαδόν και όρια), τα στοιχεία του αιτούντος, το τίμημα εξαγοράς, καθώς και το ποσό της εφάπαξ και τμηματικής καταβολής.
6. Τα δικαιολογητικά. Δεν χρειάζεται η προσκόμιση αεροφωτογραφιών, καθώς δεν εξετάζεται πλέον η ύπαρξη ή μη ακινήτου αλλά απαιτούνται:
-Τοπογραφικό διάγραμμα
– Φύλλο προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας οικοπέδου η γηπέδου
– Βεβαίωση όρων δόμησης
– Οικοδομική άδεια εφόσον αυτή υπάρχει.
– Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος.
– Πράξη προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ των τελευταίων 5 ετών
7. Το τίμημα και οι δόσεις. Το τίμημα της εξαγοράς θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και κοινωνικά κριτήρια (για ευπαθείς ομάδες, πολύτεκνους, άτομα με αναπηρία). Εξοφλείται είτε εφάπαξ με έκπτωση 10%, ή τμηματικά σε έως 60 άτοκες μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο ποσό τα 100 ευρώ μηνιαίως.
8. Οι εκπτώσεις. Οι εκπτώσεις στο τίμημα διαμορφώνονται ως εξής:
– Για κατοχή πάνω από τα τουλάχιστον 30 ή 40 χρόνια μείωση κατά 1% ανά έτος. Για παράδειγμα, για 90 χρόνια κατοχή η έκπτωση ανέρχεται σε 50%.
– Εάν ο αιτών είναι άτομο με αναπηρία 80% και άνω, ή και εάν είναι πρόσωπο που φιλοξενεί περισσότερο από ένα έτος ή επιβαρύνεται φορολογικά από πρόσωπα με την ανωτέρω ιδιότητα, με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ η μείωση ορίζεται σε 30%.
– Για αναπηρία 67%-79% παρέχεται έκπτωση 20%.
– Για πολύτεκνους η έκπτωση ανέρχεται σε 20% εφόσον το ετήσιο ατομικό τους εισόδημα είναι έως 40.000 ευρώ, ή το ετήσιο οικογενειακό έως 80.000 ευρώ.
– Για τρίτεκνους που το ετήσιο ατομικό εισόδημα δεν ξεπερνά τα 25.000 ευρώ ή τα 40.000 το ετήσιο οικογενειακό η μείωση ορίζεται σε 15%, για μονογονεϊκές οικογένειες 15%, για μακροχρόνιους ανέργους 15% και για δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος 20%
– Για κτίσμα που βρίσκεται εντός του ακινήτου και αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία του αιτούντος έκπτωση 20%
Επιπρόσθετα, το τίμημα εξαγοράς σε ειδικές περιπτώσεις αμφισβήτησης της κυριότητας του δημοσίου ακινήτου διαμορφώνεται με έκπτωση:
– 50% για αιτούντα που έχει αναγνωριστεί από πρωτοβάθμιο δικαστήριο ως κύριος του ακινήτου ή που έχει αναγραφεί ως κύριος στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και έχει ασκηθεί αγωγή από το Δημόσιο ή δεν έχει παρέλθει η προθεσμία άσκησης αγωγής.
– 70%αν ο αιτών έχει ασκήσει ένδικο μέσο κατά δικαστικής απόφασης για την αναγνώριση της κυριότητας του ακινήτου έως την 31η.12.2022.
– Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για ακίνητο που καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του αιτούντα ή του αρχικού δικαιοπαρόχου ως αποτέλεσμα μαζικής εγκατάστασης πληθυσμιακών ομάδων πριν το 1964. Σε αυτή την περίπτωση το τίμημα αντιστοιχεί στο 20% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
