Επικίνδυνη είναι η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη Μέση Ανατολή, καθώς η περιοχή βρίσκεται στο χείλος περιφερειακής σύγκρουσης. Οι επιχειρήσεις του Ισραήλ με τελευταίο χτύπημα αυτό στη Δαμασκό της Συρίας, αλλά και η επέκταση της χερσαίας επίθεσης στον Λίβανο, αποδεικνύουν ότι ο πόλεμος έχει ήδη περάσει στην επόμενη φάση του. Μάλιστα, αναλυτές δεν αποκλείουν πλέον ακόμη και το πιο εφιαλτικό σενάριο: Το Τελ Αβίβ να επιχειρήσει να πλήξει πυρηνικές ή πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στο Ιράν.
Εδώ και καιρό το Ισραήλ έχει προειδοποιήσει για τον κίνδυνο ανάπτυξης πυρηνικών όπλων από το Ιράν με τον Υπουργό Άμυνας της χώρας, Γιόαβ Γκάλαντ, να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για επίθεση σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
«Στην περίπτωση που ο Ισραηλινός πρωθυπουργός προχωρήσει στην συγκεκριμένη κίνηση, καθώς αντιλαμβάνεται τις εν λόγω εγκαταστάσεις του Ιράν ως συστημική απειλή, τότε θα έχουμε μπροστά μας τον ορατό κίνδυνο ενός περιφερειακού πολέμου με απρόβλεπτες προεκτάσεις», εκτιμά ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος.
Υπογραμμίζει μάλιστα πώς το Ιράν δεν είναι τόσο κοντά στο να ολοκληρώσει κάποιο πυρηνικό πρόγραμμα ώστε να δικαιολογείται μία τέτοια επίθεση, εκτός και «…αν το Ισραήλ θεωρήσει ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε εκλογές και με τους δορυφόρους του Ιράν αποδεκατισμένους να χτυπήσει».
«Οι πιέσεις των ΗΠΑ δεν αποδίδουν»
Στις ΗΠΑ η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν δέχεται σκληρή κριτική για την αδυναμία παρέμβασης στις αποφάσεις του Ισραηλ. Ωστόσο ο Αμερικανός Πρόεδρος επιχειρεί όλο το τελευταίο διάστημα να εκτονωθεί η κρίση.
Το Ισραήλ θεωρείται ένας σημαντικός στρατηγικός εταίρος, ωστόσο οι πιέσεις της Ουάσιγκτον στο Τελ Αβίβ, τη δεδομένη χρονική στιγμή δεν αποδίδουν, κάτι που συμβαίνει από την αρχή του πολέμου.
Ο Διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος
Σύμφωνα με τον κ. Δεσποτόπουλο, είχαν ασκηθεί πιέσεις από την Ουάσινγκτον για να μην υπάρξει ισοπέδωση της Λωρίδας της Γάζας, όπως και να μην επεκταθεί ο πόλεμος στον Λίβανο.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζει η ισραηλινή πλευρά, λαμβάνει τις αμερικανικές πιέσεις υπόψιν «μέχρι ενός σημείου». «Δεν είναι αυτή που είχαμε συνηθίσει αλλά χρόνια. Και φοβάμαι ότι αυτός είναι ένας αρνητικός παράγοντας ως προς την εξέλιξη του πολέμου».
«Απογοητευτική η εικόνα της ΕΕ»
Το ζήτημα της Μέσης Ανατολής θα βρεθεί ψηλά στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής της 17ης και 18ης Οκτωβρίου, όπου αναμένεται οι ηγέτες να καλέσουν για μία ακόμη φορά σε αυτοσυγκράτηση.
Όμως, ο κ. Δεσποτόπουλος χαρακτηρίζει την εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως «απογοητευτική» τονίζοντας πως «στην πραγματικότητα είναι απούσα», από τη στιγμή, όπως αναφέρει, που δεν υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική, ούτε πολιτική άμυνα.
Παράλληλα εκτιμά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ως «παίκτης» δεν έχει την δυνατότητα να καθοδηγήσει τα πράγματα ή να τα διευθετήσει.
Σύμφωνα με τον κ. Δεσποτόπουλο, βλέπουμε ήδη τις πρώτες αυξημένες ροές στην Κρήτη, καθώς ο Λίβανος είναι σχετικά κοντά γεωγραφικά, ενώ παράλληλα τονίζει πώς δεν θεωρεί ότι η Ελλάδα θα εμπλακεί σε κάτι επιχειρησιακό.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Αλέξανδρου Δεσποτόπουλου
«Φλέγεται» η Μέση Ανατολή τη στιγμή που η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου φαίνεται να έχει ανοίξει πολλά μέτωπα. Πιστεύετε πώς είναι θέμα χρόνου η γενικευμένη σύρραξη;
Αυτό που μας ανησυχεί και το οποίο θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στην περιοχή είναι αν έχουμε χτύπημα από το Ισραήλ τον πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Σε αυτή την περίπτωση είναι δεδομένο ότι θα φύγουμε από μία τοπική κρίση και θα έχουμε μπροστά μας τον ορατό κίνδυνο ενός περιφερειακού πολέμου με απρόβλεπτες προεκτάσεις.
Γενικώς, το Ισραήλ αντιλαμβάνεται τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ως απειλή και μάλιστα ως συστημική απειλή. Μην ξεχνάμε ότι αντίστοιχες απειλές το 1981 στο Ιράκ και το 2007 στην Συρία, το Ισραήλ κατέστρεψε πυρηνικούς αντιδραστήρες μη ολοκληρωμένους βέβαια, το 1981 στο Ιράκ και το 2007 στην Συρία.
Άρα, υπάρχει προηγούμενο που δείχνει ότι το Ισραήλ είναι πολύ σκληρό όταν έχει να κάνει με πυρηνική απειλή. Όμως, νομίζω ότι δεν είμαστε εκεί. Ξέρει το Ισραήλ ότι αν χτυπήσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν τότε θα υπάρχει ο κίνδυνος μίας σοβαρής περιφερειακής σύρραξης. Νομίζω ότι δεν είναι τόσο κοντά στο Ιράν στο να ολοκληρώσει κάποιο πυρηνικό πρόγραμμα που να δικαιολογεί μία τέτοια επίθεση του Ισραήλ εκτός και αν το Ισραήλ θεωρήσει ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε εκλογές και με τους δορυφόρους του Ιράν αποδεκατισμένους να χτυπήσει.
Θεωρείτε πώς μπορεί το Ισραήλ να πλήξει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις ως αντίποινα την στιγμή που ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν στηρίζει μία τέτοια επίθεση;
Δεν είμαι σίγουρος ότι οι πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών αυτή τη στιγμή αποδίδουν. Έχουν ασκηθεί πιέσεις από την αρχή του πολέμου για να μην έχουμε ισοπέδωση της Λωρίδας της Γάζας, δεν έπιασαν τόπο οι αμερικανικές πιέσεις. Είχαμε μετά συνέχεια αμερικανικών πιέσεων προκειμένου να μην έχουμε επέκταση του πολέμου στο Λίβανο, δεν εισακούστηκαν.
Είναι ισχυρές οι πιέσεις που ασκούνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά φαίνεται πώς η ισραηλινή πλευρά τις λαμβάνει υπόψιν μέχρι ενός σημείου. Είναι εμφανές ότι η επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών αυτή την περίοδο στο Ισραήλ δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Δεν είναι αυτή που είχαμε συνηθίσει αλλά χρόνια. Και φοβάμαι ότι αυτό είναι ένας αρνητικός παράγοντας ως προς την εξέλιξη του πολέμου.
Τι μπορεί να κάνει η ΕΕ για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή;
Η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι και πάλι απογοητευτική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στην πραγματικότητα είναι απούσα. Δεν έχουμε κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική ούτε πολιτικής άμυνας για να μπορούμε να περιμένουμε κάτι σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης . Μονωμένα κάποια κράτη ίσως να μπορούσαν, αλλά δε νομίζω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ως «παίκτης» έχει την δυνατότητα να καθοδηγήσει τα πράγματα ή να τα διευθετήσει. Εδώ δεν τα έχουν καταφέρει οι άλλοι παίκτες της περιοχής που ασκούν πολύ μεγαλύτερη επιρροή.
Ο υπαρχηγός της Χεζμπολάχ, Ναΐμ Κασέμ στηρίζει τις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός στο Λίβανο. Θεωρείτε με τα νέα δεδομένα εφικτή κάποια κατάπαυση του πυρός;
Η Χαμάς και η Χεζμπολάχ αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζονται από το Ισραήλ σαν κοινή απειλή . Κατά την γνώμη μου , για γίνει κατάπαυση του πυρός θα πρέπει να γίνουν δύο πράγματα. Πρώτα απ’ όλα να να παραδοθεί η Χεζμπολάχ και να σταματήσει τις επιθέσεις με ρουκέτες βόρειο Ισραήλ . Δε νομίζω ότι είναι έτοιμη η Χεζμπολάχ να κάνει κάτι τέτοιο. Στην δε Χαμάς το μεγάλο πρόβλημα είναι η απελευθέρωση των ομήρων.
Όσο οι τρομοκράτες της Χαμάς κρατούν ομήρους, τόσο το Ισραήλ θα κράτα σκληρή στάση. Ακόμα δηλαδή κι αν είχαμε μία συμφωνία για κατάπαυση του πυρός φοβάμαι ότι θα ήταν δύσκολο να υλοποιηθεί διότι θα επανέρχονταν είτε οι πυραυλικές επιθέσεις από κάποια μέλη της Χεζμπολάχ είτε κάποια είδηση κακή από τους ομήρους.
Αυτά τα δύο σημεία δυσκολεύουν στο να διευθετηθεί η κατάσταση. Επίσης φαίνεται ότι το Ισραήλ όπως «ξεδόντιασέ», επιτρέψτε μου την έκφραση, την Χαμάς έχει αποφασίσει να «ξεδοντιάσει» και την Χεζμπολάχ. Εγώ νομίζω ότι το πιο πιθανό το Ισραήλ είναι να κάνει την χερσαία επιχείρηση στο Λίβανο και να προχωρήσει και σε περαιτέρω εκκαθάριση της Χεζμπολάχ ώστε να μην έχει αυτή την απειλή στα βόρεια σύνορα του.
Η Ελλάδα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μία περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή;
Το χειρότερο σενάριο δεν έχει κάποιο είδους επιχειρησιακή εμπλοκή για τη χώρα μας, για να μην ανησυχούμε τον κόσμο. Είχαμε πάρα πολλές φορές στο παρελθόν διάφορες αναταράξεις στη Μέση Ανατολή. Εμείς ποτέ δεν εμπλακήκαμε επιχειρησιακά και ούτε έχουμε λόγο. Αυτό που θα μπορούσε να μας ανησυχεί είναι η διάσταση του προσφυγικού- μεταναστευτικού. Ήδη βλέπουμε κάποιες πρώτες αυξημένες ροές στην Κρήτη.
Ο Λίβανος είναι σχετικά κοντά γεωγραφικά άρα μας ανησυχεί και επίσης μας ανησυχεί μία πιθανή οικονομική ανατάραξη. Αν για παράδειγμα, χτυπηθούν εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου του Ιράν, τότε πιθανά να δημιουργηθεί μία κατάσταση που να έχουμε μία μεγάλη αύξηση της τιμής της ενέργειας. Δηλαδή δεν ανησυχούμε για επιχειρησιακούς λόγους. Δεν θεωρούμε ότι η Ελλάδα υπάρχει καμία περίπτωση να εμπλακεί σε κάτι επιχειρησιακό, όμως μας ανησυχούν οι προσφυγικές -μεταναστευτικές ροές και επίσης οι οικονομικές εκπτώσεις.
