Ο Αχμέντ αλ Σαράα ένας ισλαμιστής μαχητής στα τέλη της δεκαετίας του 20, επέστρεψε στη Συρία από το Ιράκ το 2011 με έξι άνδρες και μια μηνιαία αποζημίωση 50.000 δολαρίων από τον Άμπου Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι ο οποίος θα γινόταν ο πιο καταζητούμενος τρομοκράτης στον κόσμο. Η αποστολή του ήταν να ιδρύσει τη συριακή θυγατρική της Αλ Κάιντα, την Τζαμπχάτ Αλ Νούσρα.
Ο Σαράα διοικεί τώρα χιλιάδες άνδρες σε μια ένοπλη εξέγερση που απειλεί να ανατρέψει το καθεστώς του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, όπως αναφέρει το CNNi. Είναι περισσότερο γνωστός με το ψευδώνυμο Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι.
Γεννημένος στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας Ριάντ από Σύρους γονείς από τα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψίπεδα του Γκολάν και μεγαλωμένος στη Δαμασκό, ο Τζολάνι δήλωσε σε συνέντευξή του στο PBS το 2021 ότι κινητοποιήθηκε από τη δεύτερη παλαιστινιακή Ιντιφάντα κατά του Ισραήλ στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και συνέχισε την πορεία του ως τζιχαντιστής στο Ιράκ μετά την εισβολή των ΗΠΑ το 2003.
Η βαθιά γνώση του για τη Συρία τράβηξε την προσοχή των διοικητών του στο Ιράκ, καθώς ήθελαν να επεκτείνουν τα ερείσματά τους στη Συρία κατά τη διάρκεια της εξέγερσης της χώρας.
Με την πάροδο των ετών, η επιρροή του αυξήθηκε παρά το γεγονός ότι η ταυτότητά του κρατήθηκε μυστική. Κατά τη διάρκεια τηλεοπτικών συνεντεύξεων, δεν αντιμετώπιζε ποτέ απευθείας την κάμερα και πάντα κάλυπτε το πρόσωπό του σε δημόσιες εμφανίσεις.
Η πρώτη του δημόσια εμφάνιση έγινε σε ένα βίντεο του 2016, όταν ανακοίνωσε τη διάσπασή του από την Αλ Κάιντα για να δημιουργήσει, όπως είπε, ένα μέτωπο κατά του καθεστώτος με επίκεντρο τη Συρία με άλλες τοπικές παρατάξεις, το οποίο ονομάστηκε Τζαμπχάτ Φατέχ αλ Σαμ (Μέτωπο για την κατάκτηση του Λεβάντε), το οποίο αργότερα άλλαξε σε Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) ή Οργάνωση για την Απελευθέρωση του Λεβάντε.
«Αυτός ο νέος σχηματισμός δεν έχει καμία σχέση με κανένα εξωτερικό κόμμα», δήλωσε τότε, παίρνοντας αποστάσεις από το ριζοσπαστικό ισλαμιστικό παρελθόν του.
Η διάσπαση ήταν στρατηγικής σημασίας. Ο στόχος ήταν να αποκρούσει επιθέσεις από παγκόσμιες δυνάμεις όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία, οι οποίες είχαν παρέμβει στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας για να στοχεύσουν ισλαμιστικές ομάδες όπως η Αλ Κάιντα και ο ISIS. Ήταν επίσης η αρχή της σταδιακής μεταμόρφωσης του Τζολάνι από τον κλασικό αντιδυτικό τζιχαντιστή, σε έναν πιο εύπεπτο επαναστάτη. Είπε στο PBS το 2021 ότι δεν είχε καμία επιθυμία να διεξάγει πόλεμο κατά των δυτικών εθνών.
Μπλέιζερ δυτικού τύπου
Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Τζολάνι αντικατέστησε την τζιχαντιστική ενδυμασία παραλλαγής με ένα σακάκι και ένα πουκάμισο δυτικού τύπου, εγκαθίδρυσε μια ημι-τεχνοκρατική κυβέρνηση στην Ιντλίμπ, την οποία η ομάδα του είχε υπό τον έλεγχό της, και προώθησε τον εαυτό του ως βιώσιμο εταίρο στις περιφερειακές και δυτικές προσπάθειες να περιορίσει την επιρροή του Ιράν στη Μέση Ανατολή. Διεξήγαγε επιχειρήσεις κατά του ISIS, συμπεριλαμβανομένης της υψηλού προφίλ δολοφονίας του 2023 του ηγέτη του ISIS Αμπού Χουσεΐν αλ-Χουσεΐνι αλ-Κουράσι.
«Πιστεύω ότι όλοι στη ζωή περνούν από φάσεις και εμπειρίες… Καθώς μεγαλώνεις, μαθαίνεις και συνεχίζεις να μαθαίνεις μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής σου», δήλωσε όταν το CNNi τον ρώτησε για τη μεταμόρφωσή του.
Αυτή την εβδομάδα, η ομάδα του δημοσίευσε για πρώτη φορά δημόσια το πραγματικό του όνομα σε μια δήλωση που ανακοίνωσε την κατάληψη της Χάμα.
«Έχει διαρήξει όλους τους διακρατικούς δεσμούς και στόχους και έχει ξεριζώσει τους πράκτορες του ISIS και της Αλ Κάιντα στις περιοχές που ελέγχει», δήλωσε η Νταρίν Χαλίφα, ανώτερος σύμβουλος στη δεξαμενή σκέψης International Crisis Group με έδρα τις Βρυξέλλες.
Ο 42χρονος Τζολάνι, με ήπια ομιλία και περιποιημένη γενειάδα, έδωσε συνέντευξη στο CNNi για πρώτη φορά αυτή την εβδομάδα φορώντας πράσινη στρατιωτική στολή. Απέπνεε αυτοπεποίθηση και προσπάθησε να παρουσιάσει μια μετριοπαθή κοσμοθεωρία κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, αποφεύγοντας αναφορές στο τζιχάντ και παρουσιάζοντας επανειλημμένα τον αγώνα του ως «επανάσταση» για την απελευθέρωση της Συρίας από την καταπίεση του Άσαντ.
Η εμφάνισή του στα μέσα ενημέρωσης τον τελευταίο καιρό προσπάθησε επίσης να προωθήσει τις ηγετικές ιδιότητες που απέκτησε κατά τη διάρκεια των ετών διακυβέρνησης τεσσάρων εκατομμυρίων ανθρώπων στην επαρχία Ιντλίμπ, στη βορειοδυτική Συρία.
Στο Ιντλίμπ ξεκίνησε μια εκστρατεία για την εξάλειψη του ISIS καθώς και των πιθανών απειλών για την επιρροή του, συλλαμβάνοντας πρώην διοικητές και εξοντώνοντας αντιπάλους.
Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τοπικοί παρατηρητές έχουν σημάνει συναγερμό για την πιο πρόσφατη μεταχείριση των αντιφρονούντων από την HTS στο Ιντλίμπ, ισχυριζόμενοι ότι η ομάδα διεξήγαγε σκληρές καταστολές διαδηλώσεων και βασάνισε και κακοποίησε αντιφρονούντες.
Ο Τζολάνι δήλωσε στο CNNi ότι τα περιστατικά κακοποίησης στις φυλακές «δεν έγιναν υπό τις δικές μας εντολές ή κατευθύνσεις» και ότι η HTS έχει ήδη θέσει τους εμπλεκόμενους προ των ευθυνών τους.
Παρά τις προσπάθειες να αποστασιοποιήσει την ομάδα του από εξτρεμιστικές οργανώσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν τη νέα του ομάδα τρομοκρατική οργάνωση και να στοχοποιούν μέλη της HTS που κάποτε πολεμούσαν για την Αλ Κάιντα, αποδεικνύοντας ότι οι προσπάθειες επαναπροσδιορισμού του ήταν αποτυχημένες.
Αλλά το τοπίο στη Συρία και τη Μέση Ανατολή έχει αλλάξει έκτοτε. Μια κατάρρευση του συριακού καθεστώτος θα μπορούσε τελικά να σπάσει τον λεγόμενο Άξονα Αντίστασης του Ιράν – ένα δίκτυο συμμαχικών περιφερειακών κρατών και πολιτοφυλακών. Ο Τζολάνι μπορεί να τοποθετεί τον εαυτό του ώστε να διαδραματίσει ρόλο-κλειδί σε αυτό το αποτέλεσμα, ελπίζοντας ότι θα κερδίσει την εύνοιά του τόσο στην περιοχή όσο και στη Δύση.
Πηγή: How Syria’s rebel leader went from radical jihadist to a blazer-wearing «revolutionary», By Mostafa Salem, CNNi.
