Αντιμέτωπη με ένα μεγάλο στοίχημα βρίσκεται η Συρία, ύστερα από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, παλεύοντας για την ίδια της την ύπαρξη, καθώς κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι οι ετερόκλητες δυνάμεις, που παλεύουν τώρα για την εξουσία και δέχονται επιρροή από ξένους παράγοντες με διαφορετικά συμφέροντα, θα καταφέρουν να συγκροτήσουν ένα κοινό μέτωπο.
Εξάλλου, η τραγωδία της Συρίας είναι ότι δεν είναι ένα έθνος και ότι σχεδόν κανένας από τους γείτονές της δεν βλέπει κάποιο πλεονέκτημα από τον «θάνατο» του καθεστώτος του Άσαντ παρά μόνο ένα χάος.
Η οικογένεια Άσαντ, που ανήκε στην μειοψηφία των Αλεβιτών, μπορεί να κυβέρνησε τη χώρα για πάνω από 50 χρόνια με αυταρχικό τρόπο αλλά κατάφερε όλο αυτό το διάστημα να δώσει μια επίφαση ενότητας εκεί που δεν υπήρχε.
Αποκαλυπτική είναι η δήλωση νεαρού ιμάμη καθώς γίνονταν οι προετοιμασίες για την ταφή του πρώην προέδρου της Συρίας Χαφέζ Ασάντ. «Ως Αλεβίτες δεν είμαστε σιίτες μουσουλμάνοι, το ξέρεις; Δεν είμαστε και πολύ μουσουλμάνοι. Κάτω από τον Άσαντ απλά υπογράψαμε σε όλα αυτά για να δημιουργήσουμε ένα μπλοκ εξουσίας με τους Σιίτες στο Λίβανο, και στο Ιράν, για να υποστηρίξουμε την κυβέρνηση της μειονότητας μας», είπε.
Για δεκαετίες ο Χαφέζ, και στη συνέχεια ο γιος του Μπασάρ, κατάλαβαν το τι σημαίνει το να είναι μέρος μιας «σιιτικής ημισελήνου» που τους έδεσε με την Τεχεράνη και τη Βηρυτό ως το καλύτερο μέσο επιβίωσής τους απέναντι σε ένα εχθρικό Ισραήλ.
Ο εμφύλιος του 2012 έκανε τον Άσαντ να αλλάξει στάση οδηγώντας στην εμφάνιση του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους στην ανατολική Συρία, την απόσχιση των Κούρδων και την μετατροπή της χώρας σε ένα απέραντο μέτωπο όλα αυτά για την πολιτική του επιβίωση.
Γι’ αυτό και τώρα όλοι οι αντικαθεστωτικοί, αλλά και οι συριακές μειονότητες, ειδικά οι Αλεβίτες και οι Χριστιανοί, προσπαθούν να παρουσιάσουν ένα ενωτικό προφίλ, καθώς είναι δεδομένο ότι η χρονική συγκυρία δεν ευνοεί τις εκφράσεις διχασμού.
Το Ισραήλ δεν θέλει μια σταθερή Συρία, καθώς το εβραϊκό κράτος έχει καταλάβει τα Υψώματα του Γκολάν από το 1967 και επεκτάθηκε ακόμα πιο πολύ το 1973. Δεν θα επιτρέψει ποτέ στη Δαμασκό να επιστρέψει στις ανατολικές όχθες της Θάλασσας της Γαλιλαίας, όπως αναφέρει ο Independent.
Από την πλευρά του o Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μπορεί να θέλει να δει τα περισσότερα από τα τρία εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που η χώρα του έχει απορροφήσει να επιστρέφουν στη χώρα τους, αλλά θέλει επίσης να έχει ελεύθερο έλεγχο για να επιτεθεί σε κουρδικές ομάδες στο συριακό έδαφος. Δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό αν η Συρία καθιερωθεί σε μια δημοκρατία.
Το Ιράν μπορεί να έχει χάσει το έρεισμά του στη Συρία, αλλά οι άλλες μαριονέτες του η Χεζμπολάχ στο Λίβανο και στο Ιράκ θα συνεχίσουν να αποσταθεροποιούν τη Συρία όπως έχουν κάνει στο Ιράκ, για να αποτρέψουν την σουνιτική ηγεμονία. Μία ασταθής Συρία, έστω και σε κάποια τμήματά της θα ήταν χρήσιμη για ιρανικές ομάδες να επιτεθούν στο Ισραήλ, πράγμα που σημαίνει ότι η Χεζμπολάχ του Λιβάνου θα συνεχίσει να κρατά τη χώρα εκτός ισορροπίας.
Στην επανάσταση εναντίον του Άσαντ ηγετικός ήταν ο ρόλος της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ υπό τον Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκολάνι. Το κίνημά του ξεκίνησε τη ζωή του ως κλάδος του Ισλαμικού Κράτους και της Αλ Κάιντα, αλλά διαχωρίστηκε επίσημα από την τελευταία το 2016. Έχει καλλιεργήσει προσεκτικά την πολιτική του εικόνα.
Το χάος στη Συρία από την ισραηλινή, τουρκική, ιρανική και σιιτική οπτική θα ήταν καλύτερο από τη σταθερότητα και τη σταθερή μετάβαση, κυρίως, στη δημοκρατία. Το χάος είναι πολύ πιο εύκολο να επιτευχθεί.
Τα πέντε σενάρια για τη Συρία
Το πρώτο σενάριο πιθανών εξελίξεων στη Συρία υποδηλώνει τη δημιουργία της Δημοκρατίας της Συρίας ως συμμαχία της αντιπολίτευσης με τη συμμετοχή διαφόρων φατριών.
Αν και μια τέτοια επιλογή δύσκολα μπορεί να πραγματοποιηθεί, θα υποστηριχθεί από την Τουρκία, τη Ρωσία, τις ΗΠΑ, τις ευρωπαϊκές χώρες, καθώς θα επιτρέψει τη διατήρηση της ακεραιότητας της Συρίας, όπως εκτιμά αναλυτής.
Το δεύτερο σενάριο είναι η δημιουργία της Ισλαμικής Δημοκρατίας της Συρίας, με εκπροσώπους της Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ Σαμ να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της νέας εξουσίας. Σε αυτή την περίπτωση η Συρία θα κυβερνηθεί από εκπροσώπους των Σαλαφιστών «που δεν αισθάνονται εχθρότητα εναντίον του Ισραήλ ή των ΗΠΑ».
Πιθανό είναι σύμφωνα με το τρίτο σενάριο, «ένα αντι-Σιιτικό κράτος ελεγχόμενο από το Ισραήλ» με αντίπαλο δέος το Ιράν που θα φέρει το τερματισμό της υλικοτεχνικής και στρατιωτικής υποστήριξης προς την αποδυναμωμένη Χεζμπολάχ.
Ένα άλλο, τέταρτο σενάριο προτείνει τη δημιουργία μιας Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Συρίας υπό αμερικανική ηγεσία, όπως έγινε με τα Βαλκάνια.
Το πέμπτο σενάριο και χειρότερο είναι τη διάσπασή της και την αποσύνθεσή της. Αυτό γιατί αν η αντιπολίτευση και ο διεθνής παράγοντας δεν καταφέρουν να καταλήξουν σε συμφωνία ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία θα ενταθεί και πάλι οδηγώντας στη χώρα σε διάλυση.
