Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι το 2024 θα είναι το θερμότερο έτος που έχει μετρηθεί ποτέ και το πρώτο κατά το οποίο θα ξεπεραστεί το όριο του 1,5° Κελσίου ως προς την αύξηση της θερμοκρασίας σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, που ορίστηκε στη συμφωνία του Παρισιού, τονίζει το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Κοπέρνικος.
Μετά τον δεύτερο πιο θερμό Νοέμβριο στην επιφάνεια του πλανήτη στην ιστορία, «είναι ουσιαστικά βέβαιο ότι το 2024 θα είναι η πιο θερμή χρονιά που έχει καταγραφεί» ποτέ καθώς η μέση θερμοκρασία «θα ξεπεράσει» το όριο του 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, τονίζει η υπηρεσία για την κλιματική αλλαγή (C3S) του Κοπέρνικου στο μηνιαίο δελτίο της.
Ο Νοέμβριος, που σημαδεύτηκε από αλληλουχία καταστροφικών τυφώνων στην Ασία και τη συνέχιση ιστορικών ξηρασιών στο νότιο τμήμα της Αφρικής και στην περιοχή του Αμαζονίου, ήταν κατά 1,62° Κελσίου θερμότερος από οποιονδήποτε φυσιολογικό Νοέμβριο της εποχής που η ανθρωπότητα δεν έκαιγε πετρέλαιο, αέριο ή άνθρακα σε βιομηχανική κλίμακα.
Σπάει το φράγμα του 1,5° Κελσίου
Ο Νοέμβριος ήταν ο 16ος από τους 17 τελευταίους μήνες που καταγράφτηκε ανωμαλία 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με την περίοδο 1850-1900, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων ERA5 του Κοπέρνικου.
Αυτό το συμβολικό όριο ανταποκρίνεται στο πιο φιλόδοξο όριο της συμφωνίας του Παρισιού (2015) για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον πλανήτη κάτω από τους 2° Κελσίου και τη συνέχιση των προσπαθειών για να μείνει ει δυνατόν στον 1,5° Κελσίου.
Η συμφωνία αυτή ωστόσο αναφέρεται στις μακροπρόθεσμες τάσεις. Ο μέσος όρος αύξησης της θερμοκρασίας αυτής πρέπει να παρατηρηθεί για τουλάχιστον 20 χρόνια ώστε να θεωρηθεί ότι το όριο ξεπεράστηκε.
Με βάση αυτό το κριτήριο, η υπερθέρμανση του κλίματος αυτή την περίοδο είναι περίπου 1,3° Κελσίου. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (GIEC) των Ηνωμένων Εθνών εκτιμά πως το φράγμα του 1,5° Κελσίου πιθανόν θα ξεπεραστεί μεταξύ του 2030 και του 2035.
Αυτό θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου από την ανθρωπότητα, που βρίσκονται κοντά στην κορύφωση μεν, αλλά δεν παρουσιάζουν ενδείξεις υποχώρησης.
Κατά τους πιο πρόσφατους υπολογισμούς του ΟΗΕ, ο κόσμος δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο για τη μείωση της ρύπανσης με διοξείδιο του άνθρακα ώστε να αποφευχθεί η επιδείνωση των ξηρασιών, των καυσώνων ή των καταρρακτωδών βροχών, φαινόμενα δαπανηρά σε ανθρώπινες ζωές και για την οικονομία.
Οι τρέχουσες πολιτικές των κυβερνήσεων οδηγούν τον κόσμο προς «καταστροφική» αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά +3,1° Κελσίου εντός του αιώνα, με άλλα λόγια 2,6° Κελσίου πάνω από τις υποσχέσεις που είχαν δοθεί, σύμφωνα με την υπηρεσία ΟΗΕ Περιβάλλον.
Η συμφωνία των κρατών στην COP29
Οι κυβερνήσεις έχουν προθεσμία ως τον Φεβρουάριο για να επιδώσουν στα Ηνωμένα Έθνη τους αναθεωρημένους στόχους τους για το κλίμα ως το 2035, γνωστούς με την ονομασία «εθνικά καθορισμένες συνεισφορές».
Όμως η συμφωνία a minima στην COP29 στα τέλη Νοεμβρίου υπάρχει κίνδυνος να αξιοποιηθεί για να δικαιολογηθούν χαμηλού επιπέδου δεσμεύσεις. Οι αναπτυσσόμενες χώρες εξασφάλισαν υποσχέσεις για βοήθεια 300 δισεκ. δολαρίων σε ετήσια βάση από τις πλούσιες χώρες ως το 2035, με άλλη λόγια ποσό μικρότερο από το μισό αυτού που ζητούσαν για να χρηματοδοτήσουν την ενεργειακή τους μετάβαση και την αντιμετώπιση των ζημιών που υφίστανται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Εξάλλου η σύνοδος του Μπακού ολοκληρώθηκε χωρίς ρητή δέσμευση για την επιτάχυνση της «μετάβασης», της πορείας προς την εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων, παρότι ακριβώς αυτή η δέσμευση είχε γίνει στο Ντουμπάι, στην COP28.
Το φαινόμενο Ελ Νίνιο
Το 2024, οι λεγόμενες φυσικές καταστροφές, που ενισχύθηκαν από την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, προκάλεσαν ζημίες 310 δισεκ. δολαρίων σε διεθνή κλίμακα, εκτίμησε την Πέμπτη ο αντασφαλιστικός όμιλος Swiss Re.
Το 2023, το φυσικό φαινόμενο Ελ Νίνιο συνδυάστηκε με την ανθρωπογενή αύξηση της θερμοκρασίας της υφηλίου και ώθησε τις παγκόσμιες θερμοκρασίες σε επίπεδο ρεκόρ. Πώς εξηγείται λοιπόν η νέα κορύφωση του 2024;
Η χρονιά που ακολουθεί το Ελ Νίνιο «συχνά είναι πιο θερμή από την προηγούμενη» κι έπειτα από κορύφωση την περίοδο Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου η ζέστη κατανέμεται «σε όλη τη χρονιά», είναι η απάντηση που έδωσε ο κλιματολόγος Ρομπέρ Βοτάρ.
Το 2024 «είναι αλήθεια πως η μείωση της θερμοκρασίας ήταν πολύ αργή και τα αίτια πρέπει να αναλυθούν», πρόσθεσε.
«Προς το παρόν, παραμένει στα σχετικά αναμενόμενα όρια» των προβλέψεων, όμως αν «οι θερμοκρασίες δεν μειωθούν ξανά, περισσότερο, το 2025, πρέπει να θέσουμε ερωτήματα», πρόσθεσε, προτού ταξιδέψει για συνεδρίαση εργασίας του GIEC στην Κουάλα Λουμπούρ.
Νέα έρευνα
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science την περασμένη εβομάδα υποστηρίζει πως το 2023 η Γη αντανακλά λιγότερη ηλιακή ενέργεια στο διάστημα, εξαιτίας της μείωσης των νεφών σε χαμηλό υψόμετρο και, σε μικρότερο βαθμό, της μείωσης των επιπλεόντων κομματιών πάγου.
Στην Ανταρκτική, τα επιπλέοντα κομμάτια πάγου παρέμειναν σε ιστορικά χαμηλά, τάση που συνεχίζεται από το 2023, σύμφωνα με τα δεδομένα της υπηρεσίας Κοπέρνικος, ενώ καταγράφτηκε νέο ρεκόρ λιωσίματος των πάγων τον Νοέμβριο.
