«Εν οίνω αλήθεια» έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, «in vino veritas» οι αρχαίοι Ρωμαίοι. Ισχύει πράγματι όμως ότι το αλκοόλ κάνει τους ανθρώπους πιο ειλικρινείς; Η απάντηση είναι και ναι και όχι, δήλωσαν οι ειδικοί στο Live Science.
Το αλκοόλ «κάνει πιο πιθανό να πούμε ό,τι έχουμε στο μυαλό μας», δήλωσε ο Aaron White, επικεφαλής του Κλάδου Επιδημιολογίας και Βιομετρίας του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου για την Κατάχρηση Αλκοόλ και τον Αλκοολισμό.
«Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό θα μπορούσε να είναι η αλήθεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, θα μπορούσε να είναι αυτό που νομίζετε ότι είναι η αλήθεια στην κατάσταση μέθης που βρίσκεστε».
Επομένως, υπάρχει σίγουρα μεγαλύτερη πιθανότητα κάποιος να πει τη γνώμη του μετά από μερικά ποτά. Αλλά υπάρχει επίσης η πιθανότητα να πει κάτι που το νιώθει αληθινό όταν είναι μεθυσμένος, αλλά που δεν θα το έπαιρνε στα σοβαρά όταν είναι νηφάλιος. Για παράδειγμα, ένας μεθυσμένος φίλος μπορεί να δώσει τολμηρές υποσχέσεις ότι θα μετακομίσει σε άλλη πόλη ή θα παραιτηθεί από τη δουλειά του, μόνο και μόνο για να τις πάρει πίσω το επόμενο πρωί.
Ενώ μια εκτεταμένη διαδικτυακή αναζήτηση δεν έβγαλε άμεσα αποτελέσματα για έρευνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο το αλκοόλ επηρεάζει την ειλικρίνεια, οι μελέτες σχετικά με την επίδραση του αλκοόλ στην προσωπικότητα, το συναίσθημα και τη νόηση βοηθούν να υποστηριχθεί αυτή η ιδέα.
Εξωστρέφεια αλλά και αστάθεια
Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2017 στο περιοδικό Clinical Psychological Science διερεύνησε πώς άλλαξε η προσωπικότητα των συμμετεχόντων αφού είχαν καταναλώσει αρκετές βότκες με λεμόνι ώστε να φτάσουν σε ποσοστό αλκοόλ στο αίμα τους 0,09% – λίγο πάνω από το νόμιμο όριο οδήγησης στις ΗΠΑ και την Αγγλία. Η μεγαλύτερη αλλαγή στην προσωπικότητα των συμμετεχόντων μετά την κατανάλωση αλκοόλ ήταν ότι έγιναν πολύ πιο εξωστρεφείς. Αν και η μελέτη δεν διερεύνησε αν το αλκοόλ ήταν «ορός της αλήθειας», είναι λογικό ότι κάποιος που αισθάνεται πιο άνετα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον είναι επίσης πιο πιθανό να είναι ειλικρινής.
Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η συχνότερη αλλαγή στην προσωπικότητα που προκαλεί το αλκοόλ είναι η εξωστρέφεια
Cottonbro Studio/Pexels
Η ικανότητα του αλκοόλ να βοηθά τους ανθρώπους να βγουν από το καβούκι τους μπορεί να τους βοηθήσει να πουν ό,τι έχουν στο μυαλό τους, αλλά ο White λέει ότι οι επιδράσεις του στα συναισθήματα μπορεί να κάνουν αυτές τις σκέψεις πιο ασταθείς.
«Γενικά διαπιστώνουμε ότι η κατανάλωση αλκοόλ έχει την τάση να εντείνει τα συναισθήματά μας», δήλωσε ο Michael Sayette, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ.
«Μπορεί να βρεθούμε να χαμογελάμε περισσότερο και να μιλάμε πιο δυνατά σε ευχάριστες αλληλεπιδράσεις, αλλά μπορεί επίσης να είναι πιο πιθανό να κλάψουμε πάνω από την μπύρα μας σε λιγότερο ευχάριστες καταστάσεις».
Αυτά τα έντονα συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν τους ανθρώπους να πουν ό,τι έχουν στο νηφάλιο μυαλό τους, αλλά μπορεί επίσης να φέρουν κάποιον σε μια ασταθή κατάσταση όπου θα πει κάτι που δεν εννοεί πραγματικά ή θα το μετανιώσει βαθιά αργότερα. Είναι παρόμοιο με το πώς το αλκοόλ κάνει κάποιους ανθρώπους πιο πιθανό να γίνουν βίαιοι ή να παίξουν τυχερά παιχνίδια – ενέργειες που μπορεί να περνούν από το νηφάλιο μυαλό τους, αλλά θα είχαν τα μέσα να τις αποφύγουν.
«Επειδή το αλκοόλ μπορεί να αλλάξει τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι και οι συμπεριφορές μπορούν να αλλάξουν», δήλωσε ο Sayette. «Το αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει τις συμπεριφορές μας να γίνουν πιο ακραίες».
Πώς επιδρά το αλκοόλ στον εγκέφαλο
Αυτές οι επιδράσεις προέρχονται από την ικανότητα του αλκοόλ να προκαλεί άρση αναστολών, πράγμα που σημαίνει ότι ένα άτομο είναι πιο πιθανό να ενεργήσει σύμφωνα με τις παρορμήσεις του. Αυτό συμβαίνει επειδή το αλκοόλ αμβλύνει τα σήματα στον προμετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει τη συμπεριφορά και ελέγχει τις παρορμήσεις, εξήγησε ο White.
Επιπλέον, το αλκοόλ καταστέλλει την αμυγδαλή, μια ομάδα νευρώνων βαθιά στον εγκέφαλο που είναι γνωστή για την πυροδότηση συναισθημάτων φόβου και άγχους. Όσο ένα άτομο είναι νηφάλιο, η αμυγδαλή γενικά στέλνει προειδοποιητικά σήματα που μπορούν να το σταματήσουν από το να πει ή να κάνει πράγματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κοινωνική αγένεια ή απρέπεια, αλλά αυτά τα σήματα «σβήνουν» μετά από μερικά ποτά.
Υπάρχει λοιπόν πραγματικά «εν οίνω αλήθεια»; Σίγουρα, οι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο πιθανό να αποκαλύψουν μυστικά μετά από μερικά ποτήρια κρασί – αλλά είναι επίσης πιθανό να ξεστομίσουν κάτι που δεν εννοούν πραγματικά και θα το μετανιώσουν το επόμενο πρωί. Οι επιδράσεις του αλκοόλ στο μυαλό είναι απλά πολύ περίπλοκες για να έχουν μια επίδραση άσπρο-μαύρο στην ειλικρίνεια.
«Το αλκοόλ δεν είναι ορός της αλήθειας», δήλωσε ο White. «Αυτό είναι σίγουρο».
