Οι εξελίξεις στην περιοχή δεν είναι «κεραυνός εν αιθρία» εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας και Διεθνούς Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Aντώνης Κλάψης μιλώντας στο CNN Greece.
Τονίζει πως ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και η αποσταθεροποίηση δεν είχαν ολοκληρωθεί, απλώς είχε υποχωρήσει η μία πλευρά και τώρα, με τη βοήθεια ξένων δυνάμεων και ιδίως με τη συνδρομή της Τουρκίας, οι τζιχαντιστές μπόρεσαν να ανασυγκροτηθούν και να αντεπιτεθούν. 
Ο ρόλος του Ερντογάν και η σχέση του με τους τζιχαντιστές
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ταχθεί στο πλευρό των ανδρών της ριζοσπαστικής ισλαμιστικής οργάνωσης Χάγιατ Ταχρίρ Αλ-Σαμ, δηλώνοντας μετά την προσευχή της Παρασκευής ότι «η προέλαση της αντιπολίτευσης συνεχίζεται αυτή τη στιγμή… Ελπίδα μας είναι αυτός ο περίπατος στη Συρία να συνεχισθεί χωρίς προβλήματα».
«Η Τουρκία παραδοσιακά είναι αντίπαλος του καθεστώτος Άσαντ» υπογραμμίζει ο κ. Κλάψης αναφέροντας πώς ο Τούρκος Πρόεδρος ακολούθησε την ίδια πολιτική και πριν την αποσταθεροποίηση της Συρίας που ξεκίνησε με τον συριακό εμφύλιο πόλεμο.
Κατά τον καθηγητή, η Συρία αποτελεί «κόκκινο πανί» για την Άγκυρα καθώς είχε προφέρει βοήθεια σε Κούρδους συνεπώς η Τουρκία «προσπαθεί ενισχύοντας τζιχαντιστικές ομάδες, υπολείμματα του ISIS και ούτω καθεξής, να δημιουργήσει εσωτερικό πρόβλημα στη Συρία και να αποσταθεροποιήσει το καθεστώς του Άσαντ».
Παράλληλα υποστηρίζει πώς υπάρχουν και υπόγειες διαδρομές και ιδεολογικές συνάφειες που προκύπτουν εξαιτίας της ειδικής θρησκευτικής τοποθέτησης του κ. Ερντογάν, επομένως όλα αυτά συνθέτουν μια εικόνα που οι ενέργειες των τζιχαντιστών και του ISIS εξυπηρετούν κατά κάποιο τρόπο τα συμφέροντα της Τουρκίας.
Στο κάδρο μπαίνει και ο φόβος της Τουρκίας, όπως δηλώνει, να δημιουργηθεί ένα πρόπλασμα αυτόνομου κουρδικού κράτους, με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφετηρία για «τεκτονικές» αλλαγές ως προς το Κουρδικό, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν προφανώς και την ίδια την Τουρκία.
Τα μέτωπα του Βλαντιμίρ Πούτιν
Το καθεστώς Άσαντ είναι υποστηριζόμενο από τον ρωσικό στρατό. Κατά την τηλεφωνική επικοινωνία (03/12) που είχε ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συζητήθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στη Συρία.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεύθυνσης Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας: «ο πρόεδρος Ερντογάν τόνισε ότι η Τουρκία αφενός συνεχίζει να υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και αφετέρου επιδιώκει μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στη Συρία, και ότι μαζί με όλα αυτά είναι σημαντικό να ανοίξει περισσότερος χώρος για τη διπλωματία στην περιοχή, καθώς και ότι σε αυτό το πλαίσιο το καθεστώς της Συρίας θα πρέπει να συμμετάσχει στη διαδικασία εξεύρεσης πολιτικής λύσης».
Τα συμφέροντα της Άγκυρας και της Μόσχας στην περιοχή είναι αποκλίνοντα, με τον κ. Κλάψη να θυμίζει πώς λόγω της Συρίας, είχε προκύψει μια πολύ σημαντική ρήξη μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας με την κατάρριψη αρκετά χρόνια του ενός ρωσικού αεροσκάφους, το οποίο είχε παραβιάσει για ελάχιστο χρονικό διάστημα τον τουρκικό εναέριο χώρο.
Αναφέρει πως η Ρωσία στηρίζει τη Δαμασκό, ενώ η Τουρκία είναι με την άλλη πλευρά, στηρίζοντας τους αντιπάλους του Άσαντ. Παράλληλα, αναφέρει πώς η Άγκυρα πατάει συνέχεια σε δύο βάρκες όπως και στην Ουκρανία.
Την ίδια ώρα, η Μόσχα πολεμά σε δύο μέτωπα με τον καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας και Διεθνούς Πολιτικής να υποστηρίζει πώς «όσο περισσότερο παρατείνεται ο πόλεμος, τόσο μεγαλύτερη είναι η φθορά της Ρωσίας», υπογραμμίζοντας πώς όσο περισσότερο παρατείνονται αυτές οι κρίσεις, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η αιμορραγία της Ρωσίας.
Ολόκληρη η συνέντευξη
Στη Συρία ξυπνούν οι μνήμες του πολέμου του 2011. Για ποιο λόγο πιστεύετε πώς άνοιξε το νέο μέτωπο στη χώρα;
«Στη Συρία υπήρχε μία υφέρπουσα κρίση την οποία την είχαμε παραμερίσει επειδή είχαν προκύψει πολύ πιο συνταρακτικά γεγονότα το τελευταίο χρονικό διάστημα ξεκινώντας από τον πόλεμο στην Ουκρανία και πηγαίνοντας στη σύγκρουση Ισραήλ -Χαμάς -Χεζμπολάχ. Επομένως, δεν είναι ακριβώς κεραυνός εν αιθρία.
Στη Συρία, η εσωτερική διαμάχη, ο εμφύλιος πόλεμος, η αποσταθεροποίηση δεν είχαν ολοκληρωθεί, απλώς είχε υποχωρήσει η μία πλευρά. Και τώρα με τη βοήθεια ξένων δυνάμεων και ιδίως από τη βοήθεια που προέρχεται από την Τουρκία μπόρεσαν να ανασυγκροτηθούν και να αντεπιτεθούν.
Επομένως, η Συρία παρέμενε έτσι και αλλιώς μία ασταθής περιοχή και ακόμα περισσότερο μέσα στις γενικότερες συνθήκες αστάθειας στη Μέση Ανατολή αναφλέγει με τρόπο πιο εντυπωσιακό.»
Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή;
«Η Τουρκία παραδοσιακά είναι αντίπαλος του καθεστώτος Άσαντ. Δεν είναι καινούριο αυτό. Αυτό ίσχυε και πριν την αποσταθεροποίηση της Συρίας που ξεκίνησε με τον συριακό εμφύλιο πόλεμο. Η Συρία είχε προσφέρει βοήθεια σε Κούρδους επομένως για τους Τούρκους είναι κόκκινο πανί.
Επομένως, τώρα η Τουρκία προσπαθεί ενισχύοντας τζιχαντιστικές ομάδες, υπολείμματα του ISIS και ούτω καθεξής, να δημιουργήσει εσωτερικό πρόβλημα στη Συρία και να την αποσταθεροποιήσει, ειδικότερα να αποσταθεροποιήσει το καθεστώς του Άσαντ. Και αυτό δεν είναι καινούριο, γιατί έχει συμβεί και κατά το παρελθόν. Είχαμε πάλι την εποχή της μεγάλης έξαρσης του ISIS.
Έτσι ήταν ισχυρή η βοήθεια που δινόταν από την πλευρά της Τουρκίας προς τους τζιχαντιστές. Υπάρχουν και υπόγειες διαδρομές και ιδεολογικές ακόμα συνάφειες που προκύπτουν εξαιτίας της ειδικής θρησκευτικής τοποθέτησης του κ. Ερντογάν.
Επομένως, όλα αυτά μαζί συνθέτουν μια εικόνα, αν όχι ταύτισης των συμφερόντων της Τουρκίας με το ISIS και τους τζιχαντιστές, οπωσδήποτε μια εικόνα που οι ενέργειες των τζιχαντιστών και του ISIS εξυπηρετούν κατά κάποιο τρόπο τα συμφέροντα της Τουρκίας.»
Τα συμφέροντα της Τουρκίας εξυπηρετούνται και σε σχέση με τους Κούρδους;
Σε ένα βαθμό ναι, διότι ο φόβος της Τουρκίας είναι ότι θα μπορούσε στο βόρειο κομμάτι της Συρίας να δημιουργηθεί ένα πρόπλασμα, αν όχι ανεξάρτητο, πάντως ισχυρά αυτόνομου κουρδικού κράτους, με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών, ιδίως κατά το παρελθόν, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφετηρία για τεκτονικές αλλαγές ως προς το Κουρδικό, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν προφανώς και την ίδια την Τουρκία.
Εξάλλου, υπάρχει και η γεωγραφική συνάφεια του τουρκικού Κουρδιστάν με το συριακό Κουρδιστάν, όπως επίσης και με το Ιρακινό Κουρδιστάν, αλλά και αυτός είναι ένας παράγοντας στην όλη εξίσωση.
Τι σημαίνει η αναζωπύρωση του πολέμου για το καθεστώς Άσαντ;
«Αναζωπύρωση του πολέμου της εσωτερικής αυτής κρίσης της Συρίας σημαίνει την πιθανότητα το καθεστώς Άσαντ να αντιμετωπίσει μία ακόμα υπαρξιακή κρίση. Δηλαδή να τεθεί υπό αμφισβήτηση όχι απλά ο έλεγχος που ασκεί σε τμήματα της συριακής επικράτειας, έτσι κι αλλιώς αυτό συμβαίνει, δεν έχει δηλαδή τον πλήρη έλεγχο της Συρίας, άρα, αλλά υπό προϋποθέσεις να υπάρξει και μια εσωτερική πολιτική ανατροπή μετά από πολλές δεκαετίες του πατρός και του υιού Άσαντ στην εξουσία, να έχουμε μία νέα πολιτική κατάσταση στη Συρία.
Δεν είναι εύκολο να συμβεί αυτό γιατί ο Άσαντ έχει ισχυρή υποστήριξη από την πλευρά της Ρωσίας. Επομένως, αυτό είναι κάτι το οποίο τον κρατά, ας πούμε, στην εξουσία. Νομίζω όμως ότι η εξέλιξη στη Συρία δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί και τελείως ουδέτερα σε συνάρτηση με τις γενικότερες γεωπολιτικές εξελίξεις.
Δηλαδή, το μέτωπο στη Συρία, για παράδειγμα, δημιουργεί πρόβλημα στην ίδια τη Ρωσία, η οποία πρέπει ένα κομμάτι του πολιτικού, διπλωματικού και στρατιωτικού της κεφαλαίου να το κατευθύνει προς την κατεύθυνση προς την πλευρά της Συρίας. Ούτε θα το ήθελε αυτό η Μόσχα. Θα προτιμούσε να το κρατήσει επικεντρωμένο στην Ουκρανία, στην προοπτική ότι θα επεδίωκε το τέλος του πολέμου.»
Υπάρχει περίπτωση να δούμε ρήξη στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας;
«Θυμίζω ότι λόγω της Συρίας, είχε προκύψει μια πολύ σημαντική ρήξη μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας με την κατάρριψη αρκετά χρόνια του ενός ρωσικού αεροσκάφους, το οποίο είχε παραβιάσει για ελάχιστο χρονικό διάστημα τον τουρκικό εναέριο χώρο. Σίγουρα στη Συρία τα συμφέροντα της Τουρκίας και της Ρωσίας δεν συμπίπτουν. Είναι αποκλίνοντα. Η Ρωσία θέλει τον Άσαντ.
Η Τουρκία θα ήθελε να δει την κατάρρευση του Άσαντ. Η Ρωσία στηρίζει τη Δαμασκό απέναντι στους τζιχαντιστές και τους λοιπούς. Η Τουρκία είναι με την άλλη πλευρά και στηρίζει τους αντιπάλους του Άσαντ εναντίον του Άσαντ. Αυτό δεν είναι καινούριο. Είναι μια παράμετρος στην εξίσωση που υπήρχε από μακρού χρονικού διαστήματος. Η Τουρκία εκείνο που προσπαθεί να κάνει να πατάει συνέχεια σε δύο βάρκες.
Και στην Ουκρανία κάνει το ίδιο μεταξύ Δύσης και Ρωσίας και το ίδιο κάνει και στη Συρία, μεταξύ Ρωσίας και των αντιπάλων του Άσαντ. Δεν είναι εύκολο να το συνεχίσει αυτό μια για πάντα. Είναι πιθανόν κάποια στιγμή αυτό να της κοστίσει και να τη φέρει σε πολύ δύσκολη θέση. Δεν ξέρω αν αυτή είναι η στιγμή που θα συμβεί. Πάντως είναι κάτι το οποίο πρέπει να το έχουμε στο νου μας.»
Αυτή τη στιγμή συνεχίζεται ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και παράλληλα η Μόσχα συνδράμει στο καθεστώς Άσαντ. Αντέχουν οι ρωσικές δυνάμεις αυτά τα μέτωπα τα οποία έχουν ανοίξει;
«Είναι καλή ερώτηση αυτή. Σίγουρα έχουν καταβάλει πολύ μεγάλο κόστος οι Ρώσοι και σε χρήματα και σε ανθρώπινο δυναμικό και σε υλικοτεχνική υποδομή. Πολεμούν σχεδόν τρία χρόνια στην Ουκρανία. Είναι κάτι το οποίο κανείς Ρώσος νομίζω δεν το είχε προβλέψει.
Όλοι περίμεναν ότι θα έχουν μια σύντομη και αποφασιστική νίκη. Όσο περισσότερο παρατείνεται ο πόλεμος, τόσο μεγαλύτερη είναι η φθορά της Ρωσίας. Αυτό είναι φυσιολογικό. Δεν είναι εύκολη η Ρωσία να κρατάει ανοιχτά πάρα πολλά διαφορετικά μέτωπα.
Από την άλλη, δεν ξέρω ποιο είναι το ποσοστό της βοήθειας που στέλνετε στη Συρία, επομένως ίσως προσπαθεί να τα ισορροπήσει αυτά με κάποιο τρόπο η Ρωσία. Πάντως σίγουρο είναι ότι όσο περισσότερο παρατείνονται αυτές οι κρίσεις, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η αιμορραγία της Ρωσίας.»
Στην εξίσωση της Συρίας έχει μπει και το Ιράν. Τι ρόλο διαδραματίζει στην περιοχή;
«Το Ιράν επίσης παραδοσιακά στήριζε το καθεστώς Άσαντ στη λογική ότι αποτελεί ένα είδος συμμάχου της Τεχεράνης στην ευρύτερη περιοχή, ιδίως απέναντι στο Ισραήλ, δηλαδή μια κυκλωτική κίνηση στα βόρεια του Ισραήλ.
Στη λογική ότι η κρίση στη Μέση Ανατολή σοβεί ακόμα περισσότερο τον τελευταίο τους τελευταίους 14 -15 μήνες είναι ότι προφανές ότι το Ιράν θέλει οπωσδήποτε να διατηρηθεί η Συρία στη σφαίρα της επιρροής του , εν πάση περιπτώσει στη χορεία των δυνητικών συμμάχων του. Και έτσι θα συνεχίσει να το υποστηρίζει μέχρι τέλους, μέχρι το σημείο δηλαδή που να προσπαθήσει να διατηρήσει τον Άσαντ στην εξουσία.»
